Page 145 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường
P. 145
dụng giáp lưng. Theo quy định chung, người cho vay sẽ không chấp nhận bất kỳ mức
độ rủi ro nào trong hoạt động. “
Chúng ta có thể thấy tại sao Bangladesh lại phải cần tới một số hỗ trợ kỹ thuật!
Nguyên tắc chính ở đây là: sự lan truyền tri thức. Các tri thức hữu ích về cách thức
sản xuất hàng hóa với chi phí thấp – tức là, làm thế nào để giàu có – rất khó có thể giữ
bí mật. Ai cũng có động cơ rất lớn để quan sát công việc của bạn. Những người cùng
làm việc với bạn có động cơ lớn để bỏ đi và làm những việc giống như bạn đang làm
để giàu có.
Tri thức có một thuộc tính đặc biệt làm cho nó có tính lan truyền. Khác với máy móc,
tri thức có thể cùng lúc được nhiều người sử dụng. Một trăm công nhân của hãng
Desh không thể cùng lúc sử dụng một chiếc máy may của hãng. Không thể nào có
hiện tượng 100 công nhân lại sử dụng cùng một chiếc máy vào cùng một thời điểm.
Nhưng hoàn toàn có thể khi 100 nhà sản xuất Bangladesh đồng thời sử dụng ý tưởng
về thư tín dụng giáp lưng – một ý tưởng mà bản thân nó không ấn định giới hạn số
người sử dụng.
Tri thức bổ sung
Một thuộc tính thứ hai, đóng vai trò quan trọng trong câu chuyện về sự lan truyền tri
thức: đó là các tri thức mới có tính bổ sung cho các tri thức đã tồn tại từ trước. Nói
cách khác, xã hội càng có nhiều kiến thức, thì một ý tưởng mới lại càng có nhiều giá
trị cho xã hội. Thuộc tính này của tri thức chứng tỏ đầu tư vào tri thức mang lại hiệu
suất tăng dần. Hiện tượng này rất hợp lý do hầu hết lợi ích tri thức đều gia tăng dần
dần. Hiện tại, tôi đang viết cuốn sách này và sử dụng các tri thức có trong chương
trình Microsoft Office 97. Trong một xã hội vốn đã quen thuộc với chương trình
Microsoft Office phiên bản cũ và máy tính cá nhân nói chung, tri thức này góp phần
tăng năng suất mà không đòi hỏi nhiều đầu tư. Nhưng hãy mường tượng tình trạng tri
thức trong thập kỷ 1970, trước khi xảy ra cuộc cách mạng máy tính cá nhân. Lợi ích
của chương trình Office 97 có lẽ sẽ không tồn tại trong một thập kỷ 1970 không có
máy tính cá nhân và có rất ít thông tin.
Hiệu suất tăng dần có một ý nghĩa rất quan trọng. Đúng như tên gọi, nó có nghĩa là lợi
nhuận của vốn (kể cả vốn tri thức) gia tăng khi vốn tăng. Lợi nhuận của vốn cao ở
những nơi dư thừa vốn; lợi nhuận của vốn thấp ở những nơi khan hiếm vốn. Hiện
tượng này trái ngược với hiện tượng hiệu suất giảm dần, lợi nhuận từ vốn cao khi
145
