Page 150 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

vào tri thức, chứ không chỉ liên quan đến khoản đầu tư của người đó. Tỷ lệ lợi nhuận
trên một khoản đầu tư mới vào tri thức phụ thuộc vào tổng lượng tri thức trong nền

kinh tế. Nếu tỷ lệ lợi nhuận này tụt xuống thấp hơn mức tối thiểu thì đầu tư riêng lẻ
của cá nhân sẽ trở nên quá nhỏ để có thể chuyển dịch cả một ngành hay toàn bộ nền

kinh tế vượt qua ngưỡng cần thiết của vòng tròn tích cực. Nhà đầu tư nhận thấy, vụ

đầu tư mà ông ta đang tiến hành có tỷ lệ lợi nhuận thấp hơn mức tối thiểu, do vậy ông
ta sẽ ngừng đầu tư vào tri thức. Các nhà đầu tư khác cũng vậy và tình trạng lợi nhuận
thấp hơn mức tối thiểu vẫn tiếp tục diễn ra.

Noorul Quader là một người có đầu óc kinh doanh cũng như có đủ may mắn để hưởng

lợi từ sự cung cấp tri thức đáng kể từ Daewoo và đã tận dụng nó để bắt đầu đầu tư vào
ngành sản xuất hàng may mặc ở Bangladesh. Mặc dù ông ta và hãng Daewoo không

được hưởng toàn bộ lợi ích, nhưng sự kết hợp tình cờ giữa các lỗ hổng trong quy định
về thương mại và các khoản miễn thuế nhập khẩu của chính phủ đã làm cho sự đầu tư

ban đầu của Daewoo và Quader trở nên có giá trị. Sự may rủi thuần tuý trong quá
trình khởi đầu của ngành may mặc Bangladesh là ví dụ điển hình cho những khó khăn

mà một nước nghèo phải đối mặt trong việc tìm ra những vòng tròn may mắn trong
làn sóng lan truyền của tri thức.

Câu chuyện về sự lan truyền của tri thức trên cho thấy, thị trường nếu không có các
động cơ chưa chắc đã tạo ra tăng trưởng. Chính sách phi can thiệp (laissez-faire) của

chính phủ có thể đẩy nền kinh tế, hoặc một phần của nó, vào một vòng tròn tiêu cực.
Để bước vào vòng tròn tích cực cần có sự can thiệp có ý thức của chính phủ trong việc

tạo ra tri thức. Nguyên tắc lan truyền tri thức làm thay đổi một cách cơ bản quan điểm
của chúng ta về lợi ích hay nhược điểm trong hoạt động của thị trường. Thị trường

cần sự hỗ trợ, kích thích từ chính phủ để đẩy quả bóng tri thức lăn.
Sự kết hợp

Vụ nổ tàu con thoi Challenger vào ngày 28/1/1986 có liên quan tới tình trạng nghèo
khổ ở Zambia? Không dường như là câu trả lời hợp lý, nhưng thực ra cả hai sự kiện

này đều là hình ảnh ẩn dụ cho hiện tượng hiệu suất tăng dần và chúng cùng minh họa

cho một nguyên tắc: nguyên tắc tương xứng.
Vụ nổ sau 73 giây cất cánh của tàu Challenger xảy ra hoàn toàn là do lỗi của một phụ
kiện, đó là một cái vòng cao su được gọi là vòng chữ O, nằm trong bộ phận phóng tên

lửa. Khi chiếc gioăng chữ O trên tàu Challenger bị lỗi, các bộ phận khác của con tàu

150