Page 149 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

hơn tỷ lệ lợi nhuận tối thiểu – tức tỷ lệ chiết khấu – thì sẽ không có đầu tư vào tri thức
mới. Nếu không có đầu tư hôm nay thì tri thức vào ngày mai sẽ vẫn tiếp tục ở trình độ

thấp, và do đó sẽ không có đầu tư tri thức ở ngày mai. Những ngày tiếp sau đó, trình
độ tri thức vẫn không gia tăng. Thay vì có được một vòng tròn tích cực thì quốc gia

này bị kìm hãm trong một vòng tròn tiêu cực. Một nước nghèo vướng phải vòng tròn

tiêu cực bị rơi vào một cái bẫy không có đường ra.
Nguyên nhân trình độ tri thức ban đầu thấp không quan trọng – nó có thể là do một
vận rủi mới gặp nào đó hay do các vận rủi được tích tụ từ trước. Trình độ tri thức về

ngành sản xuất hàng dệt may của Bangladesh có thể đã bị mất đi trong cuộc chiến

tranh giành độc lập đầu những năm 1970, hoặc cũng có thể là do định hướng quản lý
tập trung bao cấp của chính phủ đã triệt tiêu ngành này, hoặc cũng có thể là

Bangladesh chưa bao giờ có ngành dệt may.
Tương tự, nguyên nhân nào tạo ra làn sóng đầu tư ban đầu vào tri thức nhờ đó giúp

quốc gia thoát khỏi vòng tròn tiêu cực cũng không quan trọng. Đối với Desh, hoàn
toàn là may mắn khi mọi cánh cửa bước vào thị trường may mặc Mỹ đóng lại trước

Daewoo, buộc hãng này phải tìm kiếm cơ sở sản xuất ở một đất nước chưa bao giờ
xuất khẩu mặt hàng này. Sự hợp tác của chính phủ Bangladesh được thể hiện ở chính

sách miễn thuế nhập khẩu nguyên vật liệu đối với các nhà xuất khẩu non trẻ. Có thể
xem đây là hành động gia tăng tỷ lệ lợi nhuận khả thi cho vốn đầu tư. Sự thay đổi

trong chính sách của chính phủ đã nâng tỷ lệ lợi nhuận vượt qua mức tối thiểu, và từ
đây ngành công nghiệp này bắt đầu tự nuôi sống chính mình.

Nhưng vẫn còn một câu hỏi lớn: nếu các vòng tròn tích cực này hoàn hảo như vậy thì
tại sao chúng không thường xuyên xuất hiện? Chắc chắn là tất cả mọi người đều muốn

tham gia vòng tròn tích cực, vậy thì tại sao không phải ai cũng hành động như Noorul
Quader của Công ty Desh? Đó chính là sự khác biệt giữa lợi nhuận xã hội và cá nhân.

Một cá nhân đơn lẻ, thậm chí là một người như Noorul Quader, cũng không thể tự tạo
ra vận may của mình. Ông không thể một mình bắt đầu vòng tròn tích cực.

Một mặt, khi tiến hành đầu tư, cá nhân không được tưởng thưởng cho những đóng

góp xã hội của mình. Khi đầu tư vào tri thức, nhà đầu tư làm tăng trình độ tri thức sẵn
có của tất cả mọi người, nhưng ông ta không nhận được phần thưởng nào cho việc
làm đó. Do đó, ông ta ít có khả năng đóng góp cho tri thức xã hội.

Mặt khác, lợi nhuận cho đầu tư của cá nhân phụ thuộc vào đầu tư của tất cả mọi người

149