Page 41 - Quan Hệ Bang Giao Và Những Sứ Thần Tiêu Biểu

42 /1/ siu ìi ỉ'^it’f l^iim - tỉtỉí nướf, i'o/i ỊtĩỊirời

lợi to lớn, Lê Thánh Tông đả nhanh chóng “lấy đất Chiêm
Thành đặt làm thừa tuyên Quảng Nam và vệ Thăng Hoa.
Đặt chức án sát ớ 12 thừa tuyên và đặt 3 ty”“'. Việc làm
mạnh tay về quản sự, bài bản về hành chính và tham vọng
chính trị của Lê Thánh Tông đã gần như làm cho Chiêm
Thành kiệt quệ, không gượng dậy được nữa. Mặc dù trong
thời gian sau này, cũng có một vài lần người Chiêm quấy
nhiễu ở vùng biên giới song mọi cố gắng đó đều không kéo
dài được bao lâu.

4. Quan hệ với chúa Nguyễn ở Đàng Trong
Sau vương triều Lê sơ, lịch sử Việt Nam cũng như
Chămpa xảy ra nhiều bước ngoặt làm thay đổi cục diện. Đặc
biệt, sự kiện 1558, Nguyễn Hoàng vào trấn thủ dất Thuận
Hóa. Quan hệ Đại Việt - Chămpa được đặt vào một bối cảnh
mới, phức tạp trong nội bộ vương triều của người Việt với
nhiều thế lực cát cứ, âm mưu soán đoạt. Sự lớn mạnh của
chính quyền Đàng Trong đã phân chia cục diện Đại Việt
thành hai nửa. Đàng Ngoài vua Lê, chúa Trịnh với quyền
uy, bề thế đã được xây dựng từ nhiều thế kỷ. Đàng Trong là
đất mới, lưu dân thưa thớt, tiềm lực kinh tế cũng như quân
đội không mạnh, lại vẫn còn đó một Chămpa tuy nhỏ bé,
thoi thóp nhưng cũng khiến các chúa Nguyễn phải phiền
lòng. Sức ép từ phía Bắc liên quan đến sự tồn vong của
mình khiến các chúa Nguyễn phải hết sức khôn khéo, cởi
mở trong chính sách cai trị, thực dụng trong cách thức dùng
người. Và đặc biệt, Nam tiến để mở rộng lãnh thổ, trừ đi
mối hậu họa từ phía sau lưng. Chính vì vậy, quan hệ với
Chămpa thời kỳ này của các chúa Nguyễn trở thành nhân tố

' D ại I 'iệí sư kÝ loàn thư. lập .1. sdd. tr. 239.