Page 88 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

mê tín dị đoan do nhiều trường hỢp việc lên đổng dã bị nhiều người lợi dụng vào
mục đích xấu. Tuy nhiên, nhiều hội thảo khoa học nghiên cứu về tín ngưỡng dân
gian Việt Nam, trong đó có lên đồng đã được tổ chức, nhiểu ấn phẩm của các học
giả đã được xuất bản.

27. TRÌNH Tự CỦA LỄ LÊN ĐỒNG

Đây là nghi lễ nhập hồn nhiều lẩn của các vị Thánh Tứ Phủ vào thân xác các
ông đồng, bà đồng, là sự tái hiện các hình ảnh các vị thánh nhằm phán truyền,
chữa bệnh, ban phúc lộc cho các tín đồ đạo Mẫu. Nghi thức lên đồng mang những
sắc thái địa phương, trong đó có kể đến Hà Nội, Huế, Sài Gòn.

Trong lên đồng, mỗi lần một vị Thánh nào đó nhập hồn vào thân xác các ông
đồng, bà đồng (nhập đồng) rồi lại xuất hồn (thăng đồng) thì gọi là một giá đồng.
Trong một giá như vậy, đầu tiên là một vị Thánh nhập đổng, thay trang phục, làm lễ
cúng Thánh Mau, nhảy múa, ban phúc lộc, phán truyền rồi thăng đồng (xuất
đồng).

Trong nghi thức hầu bóng, để cho Thánh nhập người hầu đồng phải thoát khỏi
trạng thái tâm lý bình thường, họ không còn là họ nữa, mà chỉ là cái xác để Thánh
nhập vào, do vậy mà tùy từng vị thánh mà người hầu đồng có những hành động, tư
thế nét mặt khác nhau sao cho phù hợp với vị thánh đó. Để tạo lên trạng thái tâm lý
như vậy, ông đồng, bà đồng phải đưa mình vào trạng thái ngây ngất này, ngoài
bàn thờ và hương khói các màu sắc mạnh của đồ thờ, quẩn áo còn có vai trò của
âm nhạc, lời hát, tiếng trống, rượu, trầu, thuốc lá...

Nghi lễ mở đầu

Trước khi hầu đồng, ông đồng, bà đồng thông qua người chủ đển phải làm lễ
chúng sinh và lễ Thánh. Đồ lễ chúng sinh được đặt trên một cái mâm, trên đó có
các đồ vàng mã cắt thành hình quần áo, tiền, vàng, thỏi bạc, những bát cháo, bánh
trái và thức ăn khác. Có khi trên mâm còn có mấy đồng tiển bỏ vào mâm, chậu
nước dành cho những vong hồn chết đuối. Lễ chúng sinh có mặt trong tất cả các
nghi lễ của tín ngưỡng Tứ Phủ và các tín ngưỡng dân gian khác, dành cho những
vong hồn chết dữ hay không có người thừa nhận, không có người hương khói cúng
giỗ.

Trang phục

Về nguyên tắc mỗi vị thánh nhập đồng thì phải có trang phục riêng, do vậy có
bao nhiêu giá thì có chừng ấy bộ trang phục tương ứng.Nhứng trang phục cơ bản
không thể thiếu được trong các buổi hầu đồng là khăn phủ diện màu đỏ dùng
chung cho tất cả các giá đổng khi Thanh đồng giáng đồng hay thăng đổng, các loại

90