Page 90 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

It. THỜ CÚNG TÔ TIÊN - TÍN NGƯỠNG DẶC SẮC

CỦA NGƯỜI VIỆT

1. THẾ NÀO LÀ TÍN NGƯỠNG THỜ CÚNG Tổ TIÊN?

Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, phong tục thờ cúng tổ tiên hay còn gọi được gọi
khái quát là Đạo ông Bà là tục lệ thờ cúng những người đã chết, đặc biệt là tổ tiên,
của nhiều dân tộc Đông Nam Á và đặc biệt phát triển trong văn hóa Việt và văn
hóa Trung Hoa. Đối với người Việt đó gần như trỏ thành một thứ tôn giáo; không gia
đình nào không có bàn thờ tổ tiên.

Trong tục thờ cúng tổ tiên, người Việt coi trọng việc cúng giỗ vào ngày mất
(còn gọi là “kỵ nhật”) thường được tính theo âm lịch (hay còn gọi là “ngày ta”). Họ
tin rằng đó là ngày con người đi vào cõi vĩnh hằng. Không chỉ ngày giỗ, việc cúng tổ
tiên còn được thực hiện đều đặn vào các ngày mùng một (ngày sóc), ngày rằm
(ngày vọng), và các dịp lễ Tết. Khi trong nhà có việc quan trọng như dựng vợ gả
chồng, sinh con, làm nhà, đi xa, thi cử..., người Việt cũng dâng hương, làm lễ cúng
tổ tiên để báo cáo và để cầu tổ tiên phù hộ, hay để tạ ơn khi công việc thành công.
Bản chất việc thờ cúng tổ tiên của người Việt là từ niềm tin người sống cũng như
người chết đều có sự liên hệ mật thiết và hỗ trợ nhau.

2. NGUỒN GỐC CỦA ĐẠO THỜ CÚNG Tổ TIÊN

Sự thờ cúng tổ tiên xuất phát từ một tin tưởng người ta có phần thể xác và tinh
thần. Phần tinh thần còn lại sau khi phần xác chết đi, thác là thể phách còn là tinh
anh. Sự tin tưởng vào linh hồn bất diệt và sống trong thế giới u minh, hay là cõi âm
là một tin tưởng có nguồn gốc sâu xa và rất phổ quát trong hầu hết các dân tộc tiền
sử.

Người tiền sử đối xử với người chết như khi họ còn sống và tin rằng linh hồn họ
luôn luôn quanh quẩn cạnh người nhà để giúp đỡ và che chỏ cho những người ruột
thịt. Những linh hổn ấy sống trong cõi âm nhưng vẫn quanh quẩn ỏ dương thế dù
với mắt người không nhìn thấy được. Tục thờ linh hồn người chết này có rất sớm và
tạo nên bản sắc tín ngưỡng truyền thống của Việt Nam. Qua nhiều thời gian, tục
này có thay đổi nhưng trên cơ sở tin tưởng vào sự không hủ nát của linh hồn tổ tiên
thì vẫn không thay đổi.

Có thể nói rằng tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên là một tín ngưỡng bản địa của dân

92