Page 207 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

15. LỄ CÚNG TRONG TỤC RA GÀ - MỘT NÉT VĂN HÓA ỏ CHU
HÓA, PHÚ THỌ

ở xã Chu Hóa (Lâm Thao), tục ra gà cho các bé trai sinh trong năm có từ thời
phong kiến cách đây hàng trăm năm. Đến khi hòa bình lập lại, đình làng trỏ thành
nhà kho Hợp tác xã nông nghiệp, tục ra gà tạm thời bị quên lãng. Song 10 năm trở
lại đây, đình làng được khôi phục, theo đó tục ra gà được coi trọng và trỏ thành
phong tục không thể thiếu trong những ngày đầu năm mới. Tục ra gà được 2 làng;
làng Thượng và làng Hạ duy trì và bảo tồn.

Thời phong kiến, tục ra gà vào ngày mùng 5 Tết được tổ chức rất công phu:
Gia đình nào sinh được con trai (gọi là Đinh) sẽ chọn một con gà trống từ 3 - 4kg
(không chọn gà thiến), trước Tết 4 - 5 tháng nhốt gà vào lồng, hằng ngày bón cho
gà ăn 3 lần/ngày bằng cơm nóng trộn cám gạo loại 1. Đến ngày 5 Tết, gia chủ mổ
gà, thổi xôi làm lễ gánh ra đình làng. Lễ cúng bắt đầu từ 1 giờ sáng, lần lượt từng
gia đình nhờ các cụ già thông thạo cúng lễ sau khi cúng xong trời vừa sáng, tổ chức
thi xem con gà nhà ai to đẹp nhất. Mọi người tin rằng gà càng to, đẹp thì đứa trẻ sẽ
khỏe mạnh, hay ăn chóng lớn. Sáng ra, dân làng đến xem rất đông và cùng nhau
hưỏng lộc ngay tại đình.
Ngày nay, các gia đình không tổ chức bón gà được mà chọn con gà trống to cỡ
3,5 - 4,5kg, cúng xong mang về nhà mời anh em nội tộc đến ăn mừng cho dòng họ
có thêm 1 cháu trai khỏe mạnh. Không chỉ các cháu sinh ra ở 2 làng trên được làm
lễ ra gà mà cả các cháu sống với bố mẹ ỏ mọi miền của đất nước thì ông bà, họ
hàng ở quê vẫn tiến hành làm lễ ra gà khi có thành viên mới chào đời. Tục ra gà ỏ
2 làng Thượng và làng Hạ ỏ Chu Hóa mang đậm tính chất tín ngưỡng về phong tục
thờ cúng Phật ỏ đình làng của người Việt cổ. Thông qua hình thức này, ngay từ khi
sinh ra, con người đã gắn chặn với tổ tiên, cộng đồng. Đây là nét đẹp truyền thống
văn hóa của một làng quê cần được bảo tồn để thế hệ con cháu luôn luôn nhớ về

cội nguồn, quê hương.

16. TẬP TỤC CÚNG TẾ TRONG LỄ BÁO BẢN ở TÌNH NINH BÌNH

Xã Yên Từ, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình là xã có phong tục Báo Bản. Thôn
Nộn Khê, một trong 6 thôn của xã Yên Từ là chốn chân quê, nơi giữ gìn lâu đời
phong tục đẹp này. Nộn Khê hình thành làng từ thời Lê - Hổng Đức, cách đây đã
hơn 500 năm. Làng có 8 họ chính: Bùi, Đinh, Phạm, Cao, Mai, Lê, Trần, Nguyễn.
Quá trình xây dựng và phát triển, 8 họ chính trên đã mở ra nhiều chi, hiện nay có
đến 26 dòng họ.

Tục lệ Báo Bản hình thành từ lâu và được phát huy cho đến ngày nay, mà trong

209