Page 206 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

sắc. Khi cắt tiết, phải có người cầm cánh sát nách gà nếu không gà giãy mạnh có
thể bị gẫy xương cánh, gà sẽ bị loại (lệ làng không nhận gà lễ có khuyết tật).

Vặt lông gà phải từ từ, nhổ xuôi chiều, không vặt ngược dễ làm xước da gà,
lông cánh phải nhổ từng chiếc một, lông mình nhổ từng túm nhỏ thật nhẹ nhàng,
thật sạch, dùng nhíp nhổ hết lông kẽ mũi, lông cằm không bỏ sót. Lấy muối và
gừng giã nhuyễn, dùng tay xoa nhẹ khắp mình gà sau 15 phút mang rửa sạch.
Dùng lông ở mình gà đã vặt ra vò nhầu mềm như bông, lau nhẹ khắp mình gà cho
ráo nước, lấy một tờ giấy mỏng đốt lửa hơ nhanh chc cháy hết lông tơ. Rửa lại bằng
nước sạch và kiểm tra lần cuối trước khi mổ.
Gà được mổ moi, vết mổ càng nhỏ càng được điểm cao, ruột, gan, tim, mề
được làm sạch luộc theo tiết, thứ nào cũng phải trọn vẹn, không giập nát, không
thiếu sót. Chân gà khônq cắt rời phải uốn theo tư thế gà quỳ gối, nghểnh cao cổ và
đôi cánh như cánh phượng, đầu cất cao, mỏ hơi quắp xuống. Nước luộc gà lăn tăn
sủi thì dùng lạt giang mỏng tròng sát nách gà thả chìm vào nồi nước, nhúng xuống
nhấc lên ba lần liên tiếp rồi nhấc ra, thả gà vào trong chậu nước lạnh, lăn đểu bốn
phía, dùng tay xoa đều cho da gà co lại tạo độ săn bóng. Nếu còn lông măng dưới
da gà sót lại, dùng nhíp cặp nhẹ rút hết từng chiếc một.

Chờ nước sắp sủi tăm trỏ lại, lại nhúng gà vào nồi và nhấc ra rửa vào nước
lạnh đã được thay, sau đủ ba lần nhúng với ba nóng và ba lạnh thì da gà căng tròn

bóng mượt mà. Sau đó thả vào nồi nước luộc, luồn đũa cả qua dây tròng gà, gác
đũa cả trên miệng rồi để giữ gà ỏ phương thẳng đứng. Đun nhỏ lửa, sôi lăn tăn 20
phút, tắt bếp để 20 phút sau, vớt gà ra thả vào chậu nước lạnh, rửa nhẹ tay cho hết
mọi gỢn bọt tiết bám trên da gà, uốn nắn lại tư thế đầu, cổ, cánh cho thật đẹp. Treo
gà lên chỗ thoáng cho ráo nước. Hớt lấy váng màng sao trong nồi nước luộc gà,
hòa với bột nghệ nghiền nhuyễn thành một dung dịch. Lấy lông cánh gà chấm quết
đểu lên mình gà để tăng màu vàng và tăng độ bóng, đồng thời tránh gặp gió heo
may thổi, da không bị khô xám màu.
Đặt gà vào mâm xôi đã chuẩn bị, cài một bông hồng hàm tiếu vào mồm gà và
đội ra đình dâng lễ thánh. Sau ba tuần dâng rưou, cúng tế cùng các vật phẩm khác,
lễ đưoc hạ xuống đặt trên sạp sân đình. Các cụ bô lão sẽ bình chọn thật kỹ càng, tỉ
mĩ. Gà phải tự mình chăn nuôi, lễ phải tự tay làm. Nếu mua gà và nhờ người làm lễ
đều bị trừ điểm và đánh thấp một cấp. Các cụ xem kỹ vết cắt tiết gà, con nào có
vết dao ỏ hai bên cổ đều nhất và nhỏ nhất là đạt tiêu chuẩn loại A.

Kết quả, những chàng trai đạt giải A sẽ được thưỏng bằng chính chiếc đùi gà
của con gà mà mình dâng lễ. “Một miếng giữa làng bằng một sàng xó xếp”, giành
được một giải A của làng là cả một điểu ao ước, song cũng không đơn giản. Vì việc
đó không những rất cầu kỳ mà còn rất tế nhị. Tế nhị ỏ chỗ những chàng trai đạt giải
A hầu hết đều đắt vỢ nhất làng.

208