Page 201 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

vua Lê lập tức gia phong các mẫu thêm mỹ tự, lệnh cho dân trong vùng siêng năng
hương khói.

Nay hội đền Hạ tưng bừng hơn ngày trước, thu hút rất đông khách du lịch trong
Nam, ngoài Bắc và khách nước ngoài, kéo dài từ 11 đến 16 - 2 âm lịch. Đoàn rước
rực rỡ sắc màu với đội múa lân, cờ, trống, phường nhạc đồng văn, phường bát âm
dẫn đầu, tiếp sau là kiệu hượng án, kiệu bát cống, kiệu võng, rồi đến các bô lão,
đoàn tế và đoàn người trẩy hội dài dằng dặc.

Sức hút của lễ Mau, hội Mẫu thật bển bỉ, sâu xa. Ấy là bởi dân ta từ bao đời thờ
Mầu để nhớ về cội nguồn dân tộc, nương tựa khí thiêng sông núi, uy linh tổ tiên, để
tâm thái thêm bình yên và mạnh mẽ.

11. TỤC THỜ MẪU ở ĐỀN THÁC BÀ, YÊN BÁI

Đền Thác Bà thuộc thị trấn Thác Bà huyện Yên Bình được công nhận là di tích
lịch sử kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh theo quyết định số 701/2004 QĐ-UB ngày
28/12/2004. Đền Thác Bà hay đền Mẫu Thác Bà - là tên gọi duy nhất, trước sau
không hể thay đổi.

Khi chưa có nhà máy Thủy điện, đền Thác Bà định vị tại điểm cân bằng phía
Đông xã Minh Phú huyện Yên Bình, cách thị trấn huyện lỵ cũ 15km và thành phố
Yên Bái 35 km về phía Đông Nam.

Bố cục thiết kế có dạng đặc dị: Lưng quay ra đường 13A (nay là khu vực Nhà
máy Thủy điện) nhưng lại giữ vị thế chính môn, nơi Tam Quan bề thế vươn cao, còn
tiền diện lại hướng ra sông Chảy có thác đá chảy xiết vào mùa cạn và sóng vỗ ì
ầm giáp cửa đền khi mùa lũ. Các cụ địa phương nói rằng, nét đặc dị đó là do phong
thủy và dân cảnh tạo nên thế tọa lạc của đền trên dải đất hep.

Sân đền sát bờ sông, cổng tam quan kề quốc lộ. Thế đứng của đền vừa hứng
thụ khí địa linh ứng của trời đất, vừa tiếp đón khách thập phương chiêm bái thuận
tiện. Lý do vừa tiền vừa hậu là như thế, ngẫm cho cùng thì cách phân tích này đều
có sự hỢp lý của nó. Do vậy, hậu đền đậm dáng dấp trần tục đơn sơ song lại hướng
đông người và xe cộ: thác sông và dãy sơn lâm trùng điệp bên kia tả ngạn khắc
họa lên không gian tiền diện đền một cảnh trí hoang dã bóng người.

Theo yêu cầu xây dựng nhà máy Thủy điện Thác Bà, tháng 4 năm 1963, nhà
đền, thiện nam tín nữ và toàn dân xã Minh Phú tự nguyện rước Mẫu sang xã Vĩnh
Kiên bên kia sông Chảy cách vị trí đền Thác Bà 5km để lấy chỗ thi công.

Ngoại trừ truyền thuyết "ông Không bà Không" và "Hai ông bà đi buôn" giận dỗi
nhau không mấy liên quan hỢp lý tới đển Mẫu, người ta chú ý tới chuyện "Tần nữ
được thờ ỏ Thác Bà là con gái vua Hùng thứ 18 với tên Ngọc Hoa Công Chúa".

203