Page 158 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt
P. 158
trăng. Trăng là Thái âm, là nơi mát lạnh với nhiều điều tốt đẹp và ỏ đấy, theo sự
tích dân gian còn có ngọc thỏ, có cây đa, chú Cuội và có chị Hằng.
Trong dân gian, Tết Trung thu ngoài việc cúng Gia tiên, phá cỗ, nghe kể
chuyện về trăng, còn có chơi đèn kéo quân, đèn ông sao, đèn cá chép, đèn cầy...
Các trò như múa sư tử, hát đúm, hát trống quân... đã trở thành ngày hội, không
những của trẻ em mà còn là của mọi người dân.
24. TẬP TỤC CÚNG LỄ TRONG TẾT HẠ NGUYÊN (TẾT CƠM MỚI)
Trong dân gian Việt Nam, Tết Hạ nguyên thường được tổ chức vào đầu tháng
mười âm lịch (có thể vào ngày mùng một, mùng mười hoặc ngày rằm).
Ông bà ta xưa quan niệm rằng: Những ngày này Thiên đình cử thần Tam Thanh
xuống hạ giới để xem xét công việc làm nông của dân tình, vể tâu với Ngọc Hoàng.
Vì vậy, mọi gia đình đểu phải làm lễ để thần Tam Thanh ban phúc lành, tránh tai
họa; đồng thời cũng là dịp” tiến tân” cơm gạo mới đầu mùa, dâng cúng Tổ tiên.
Người xưa đã làm thơ về Tết cơm mới như sau:
“Mỗi khi gạo mới giã xong
Thổi cơm dâng cúng hương linh Thổ thần.
Nếu như không biết xa gần,
Gốc quên sao dễ hưởng ân sau này”.
25. TẬP TỤC THỜ CÚNG TRONG TẾT MƯA DÔNG
ở nước ta vào thời Lý, ngày lễ Phật đản (mùng 8 tháng Tư) được hết sức coi
trọng - đó là lễ tắm tượng Phật. Theo sách "An Nam chí lược", người ta mài trầm
hương, hòa hương với nước, đem tắm tượng Phật; dùng bánh tròn tinh khiết dâng
cúng.
Lễ một dục (tắm tượng) không chỉ dành riêng cho tượng Phật, mà cho cả
tượng, bài vị thành thần. Tế lễ ăn uống xong, đem chậu nước trầm hương tắm Thẩn
Phật lúc trước, theo thứ tự trên dưới, mỗi người nhúng tay vào chậu nước xoa lên
mặt một chút, gọi là "quân chiêm thần huệ" đội ơn mưa móc. Còn cái khăn vải đỏ
dùng để lau tắm tượng thì xé ra chia cho mỗi người một mảnh để lấy khước, cầu
phúc.
Lễ mộc dục này, dù đã bị Phật giáo hóa hoặc Đạo giáo hóa, vẫn hé mỏ cho ta
thấy cội nguồn xa xưa từ những lễ thức cầu mưa. sử chép: nhiều lần vua Lý làm lễ
160
