Page 159 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt
P. 159
cầu mưa ỏ đền Hai Bà hay rước tượng Phật từ chùa Dâu về chùa Diên Hựu để cầu
mưa. Tiêu biểu nhất cho lễ thức cầu mưa là tục thờ thần Sấm, thần Mưa dông đầu
mùa làm ruộng của nông dân Bắc bộ, từ miền xuôi tới miền ngược.
Thực chất đây là Tết mưa dông. Sau Tết đó, mùa làm nương, làm ruộng bắt
đẩu.
26. TẾT TRÙNG cửu
Cũng gọi là Tết Trùng dương, làm vào ngày mùng 9 tháng Chín. Theo "Kinh
dịch" th) quẻ Dương gọi là cửu (Dương Cửu) và quẻ Âm gọi là Lục. Ngày mùng 9
tháng Chín trùng cửu nên trùng Dương.
Tục truyền, về thời Hán, có một người tên là Hoàn cảnh theo Phi Tràng Phòng
học phép tiên. Một hôm Phòng bảo cảnh rằng: "Mùng 9 tháng Chín nhà anh có
nạn to, bảo người nhà mang túi lụa đựng thuốc thù du, đeo ỏ cánh tay, rồi lên núi
uống rượu thì qua khỏi nạn", cảnh nghe lời, đem hết người nhà lên núi. Tối về nhà,
thấy các con vật nuôi chết hết. Phòng nói với cảnh rằng, những con vật ấy chết
thay người.
Theo tích này, hằng năm đến ngày mùng 9 tháng Chín; người ta làm lễ rồi cùng
lên núi bẻ cành thù du, uống rượu cúc. Từ Trung Quốc, lễ Tết Trùng cửu du nhập
vào Việt Nam, các văn nbân nước ta cũng vào dịp này đi chơi núi, uống rượu, hái
hoa và ngâm vịnh thơ phú.
27. TẾT CƠM MỚI
Theo tục cổ còn gọi là Tết Hạ nguyên, Tết Thượng tân.
Ổ Việt Nam thời Lý-Trần, sau vụ mùa (tháng Mười), các quan liêu đi thăm
ruộng, thu lúa thuế. Và sau đó là mùa săn bắn làm vui. Tết Cơm mới, tiến hành vào
mùng một, mùng mười hay rằm tháng Mười là Hạ nguyên. Đạo và Phật quan niệm
rằng, ngày đó thiên đình cử ông thần Tam Thanh xuống trần gian xem xét tốt xấu
về tâu lại Ngọc Hoàng. Nên tiến hành làm lễ vị thần đó là để cầu phúc, tránh họa,
cũng là "tiến tân" cơm gạo mới cúng tổ tiên. Các dân tộc Việt Bắc, Tây Bắc, Tây
Nguyên đều có loại Tết Cơm mới này, tổ chức vào những ngày khác nhau sau vụ
g Ị-
Tết Cơm mới do từng gia đình làm, lấy lúa mới gặt vể, phơi xong, xay giã làm
cơm thổi xôi cúng gia tiên; sau lễ Cơm mới này, người ta mới bắt đầu ăn cơm gạo
mới. Cũng nhân Tết này, con cháu mua quà và gạo nếp mới cúng những đặc sản
thu đông như chim cu ngói... biếu lễ ông bà, cha mẹ và những bậc được tôn kính.
161
