Page 15 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

Theo phong tục lễ giáo thì bề dưói phải chủ động chào bề trên trước, trẻ chào
già trước, trò chào thầy trước. Nếu bề trên không chào lại người dưới, thầy không
chào lại trò, tức là không đáp lễ, thì cũng bất lịch sự chẳng khác gì từ chối người
khác, làm cho người đưa tay trước ngượng ngùng và bất bình. Không biết vái, chào
lại người khác là đã tự làm mất đi phong cách lịch duyệt của chính mình.

Theo Đạo giáo (Lão giáo), chủ trưdng “tay trái” là “tay tôn kính” vì theo tập quán
“Người nước Sở trọng tay trái, mà Lão Tử lại là người nước sỏ”, ví thế nên “phía bên
trái” được coi trọng.

Khi cúng tế, người ta dùng tay trái để cắm hưong vào lư hưdng. Khi quì lạy, bàn
tay phải nắm lại, bàn tay trái bao nắm tay phải, đưa hai tay lên giữa hai lông mày rổi
quì xá xuống đất. Khi lạy xuống thì quì gối phải trước rồi mới tới gối trái. Khi đứng
lên thì gối trái co lên trước kế đến gối phải rồi toàn thân đứng lên. Cũng có ndi quì
hai gối xuống và lên cùng một lúc. Phật giáo khi lạy thì chấp hai bàn tay lại rồi xá
xuống, còn Đạo giáo thì nắm bàn tay như trên, hai bên có hình thức khác nhau.

Ngày xưa, người ta lấy hình thức “bốn lần quì thực hiện tám lần xá” gọi là “lễ
kính tối cao”. Nữ cư sĩ thì lạy có khác với nam cư sĩ, hai gối quì một lượt, nắm tay chỉ
cần đưa ngang cổ rồi xá xuống một cách nghiêm cẩn là được.

Tư thế thắp hương lễ bái là, tay phải cẩm hưdng, tay trái bao ngoài tay phải,
đưa lên ngang ngực (không cần phải đưa lên tới ngang hai lông mày hoặc lên khỏi
đầu). Đầu hưdng hdi nghiêng xéo một chút, nếu xá cao cũng không đưa hưđng quá
hai lông mày, nếu xá thấp thì từ ngực xá xuống, giống như vẽ thành một nửa vòng
tròn.

Nếu không cầm hưđng thì hai tay nắm lại như trên, đưa lên ngang ngực, đầu cúi
xuống thành nửa vòng tròn.
vể mặt phẩm vật cúng tế, Đạo giáo chọn “tứ hỉ ngũ quả”, cúng đường bốn
món, sáu món, bảy món hoặc mười món, không có chủ trưdng giết lợn, mổ dê để
củng tế.

- Tứ hì gồm: Trà, rượu, mì sỢi, cdm.

- Bốn món cúng đường là: Hoa, nước trà, hưdng, đèn sáp.

Trong đó, hưđng tượng trưng cho sự “vô vi”, hoa tượng trưng cho “tự nhiên”,
nước trà tượng trưng cho “thanh tịnh”, đèn sáp tượng trưng cho sự “thuận hóa, biến
hóa theo chiều thuận”, nghĩa là bốn món nêu lên ý niệm cđ bản của Đạo giáo:
“thanh tịnh, vô vi, tự nhiên, thuận hóa”.

- Bảy món cúng đường là; Hướng, hoa, đèn sáp, nưổc trà, trái cây, cdm, âm
nhạc.

- Mười món cúng đường là: Hưdng, đèn, hoa, trái, trà, cđm, rau cải, vàng bạc,

17