Page 13 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

trên trời và phách hay vía ở dưới đất nương vào đó để làm chỗ trú ngụ. Bốn vái
dùng để cúng người quá cố như ông bà, cha mẹ, và thánh thần, khi không thể áp
dụng thế lạy.

- Ý nghĩa của 5 lạy và 5 vái:

Ngày xưa người ta lạy vua 5 lạy. Năm lạy tượng trưng cho Ngũ hành (Kim, Mộc,
Thủy, Hỏa và Thổ), vua tượng trưng cho trung cung tức là hành thổ màu vàng đứng
ở giữa. Còn có ý kiến cho rằng 5 lạy tượng trưng cho bốn phương (Đông, Tây, Nam,
Bắc) và trung ương, nơi nhà vua ngự. Ngày nay, trong lễ giỗ Tổ Hùng vương, quí vị
trong ban tế lễ thường lạy 5 lạy vì Tổ Hùng Vương là vị vua khai sáng giống nòi
Việt. Năm vái dùng để cúng Tổ khi không thể áp dụng thế lạy vì quá đông người và
không có đủ thì giờ để mỗi người lạy 5 lạy. Phong tục có đươc là do thói quen mà
mọi người đã chấp nhận.

3. t Im h iể u đ ặ c tr ư n g c ủ a n g h i th ứ c t ể lễ

Tế lễ có tỉnh tập thể
Tập thể ỏ đây có thể là quốc gia, làng xã; có thể là một cộng đồng hay một hội
đoàn. Như vậy, tế cũng là cúng nhưng hình thức và nghi thức to lớn hơn cúng (cho
gia đình, họ tộc). Tế thường có âm nhạc và có một ban tế gồm nhiều người, nhiều

chức sắc...
Tế lễ và cúng có khác nhau?

Tế lễ có 2 điểm khác với khấn và cúng;
- Tế lễ là cuộc dâng lễ vật một cách long trọng lên những vị Thần lớn như; Trời,
Đất, Mùa Màng, Đức Không Phu Tử, Hai Bà Trưng, Đức Thánh Trần, Đức Tả quân

Lê Văn Duyệt, các vị Thần Thành hoàng của làng xã...
- Tế lễ còn được tổ chức một cách trọng thể với cờ xí, nhạc lễ và phẩm phục.
Phẩm vật tế lễ là vật tam sinh: bò, dê, heo.

Mỗi buổi tế gọi là một diên tế. Thông thường có 2 diên tế; Túc Yết và Đoàn Cả
(còn đọc là Đàn Cả):
- Túc: Đêm (trực túc: gác đêm); yết; Ra mắt. Túc Yết là “lễ hương chức làng
dâng lễ ra mắt các vị Thần trong lúc “Kỳ Yên”. Như thế, đúng ra diên tế Túc Yết
phải cử hành về đêm hay ít ra là vào buổi chiều.

- Đoàn: Một đám người đông đảo; cả: Lớn, đông. Đoàn cả là sự tề tựu đông
đủ dân làng và khách thiện tín để tế lễ Thần. Đoàn cả là diên tế chính trong dịp lễ
Kỳ Yên tại các đình làng cũng như trong lễ giỗ của các miếu thờ Thần.

Thành phần ban tế

- Chủ tế (còn gọi là chủ tế, hay chánh tế); Chủ chủ tế trì nghi lễ là người cao
15