Page 20 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

hoặc theo phong tục cổ truyền, Gọi đủ là “Cúng đường”, đó là danh từ của Phật
giáo, được chuyển ngữ từ hai chữ “Cung dưỡng” của tiếng Hoa.

- Cung dưỡng: Nghĩa là cung ứng theo sự nhu cầu về vật chất của những kẻ
thiếu thốn và nuôi dưỡng khi họ đói cơm rách áo...

- Cúng đường: Nghĩa là dâng hiến những lễ vật lên các bậc tôn kính, mong cẩu
ơn trên chứng minh.

Người Việt là một trong những dân tộc có tục thờ cúng tổ tiên sâu đậm và sớm
nhất, nó gần như trỏ thành một tín ngưỡng. Nhưng đó không phải là tôn giáo vì
không có giáo lý, không phụ thuộc vào quan điểm chính trị... “Đã nói tới tín ngưỡng
dĩ nhiên có vấn đề tin và không tin”. Đối với cha mẹ, ông bà, tổ tiên là sự hiển
nhiên, không có nghi vấn tin hay không tin. Sự thờ cúng chính là sự gặp gỡ của thế
giới hữu hình và vũ trụ linh thiêng. Đối với người Việt Nam, chết không có nghĩa là
chết hẳn, thể xác tuy chết nhưng linh hồn vẫn còn và vẫn còn lui tới với gia đình.
Thể xác thì tiêu tan, nhưng linh hồn thì bất diệt.

Giỗ là một buổi lễ, nghi thức theo phong tục tập quán của người Việt quan
trọng nhất trong việc thờ cúng tổ tiên, nhằm tưởng nhớ đến những người đã mất.
Theo tục lệ, ngày giỗ là “chung thân chi tang” có nghĩa là ngày tang trong suốt cả
đời người. Mỗi năm vào đủng vào ngày chết của một người là một lần giỗ thường
được tính theo âm lịch cho nên người xưa thường quan trọng ngày cúng giỗ ông bà
cha mẹ. Ý nghĩa của giỗ là để nhắc nhở con cháu về những người đã đi trước; gắn
kết tình cảm của các thành viên trong cùng một gia đình, dòng họ, đôi khi trong
cùng nghề. Trong đó Tổ nghề là một người có công lớn đối với một nghề nào đó
hoặc giúp phát triển hoặc sáng tạo ra nghề đó được các thế hệ sau tôn trọng và
suy tôn là làm người sáng lập.
Không chỉ ngày giỗ, việc khấn cúng tổ tiên còn được thực hiện đều đặn vào
các ngày mùng một, ngày rằm, và các dịp lễ, tết. Những khi trong nhà có việc quan
trọng như dựng vỢ gả chổng, sinh con, làm nhà, đi xa, thi cử... hoặc gặp điều gì đó

trắc trở, người Việt cũng dâng hương, làm lễ cúng tổ tiên để báo cáo và để cẩu tổ
tiên phù hộ, che chở, dẫn dắt hậu thế hay để tạ ơn khi công việc thành công.

Với tổ tiên và những đấng tối cao vô hình thì sự sinh hoạt ăn uống chỉ bằng
“hương hoa” không giống như sự ăn uống của người thường và con cháu cúng
đường là đem hương vị của món đồ dâng lên thành kính tưởng niệm để tri ân và
báo ân rồi lại “thụ lộc” chứ có mất đi đâu. Nên không cần mâm cao cỗ đầy, bày vẽ
tốn kém, cốt là tấm lòng và cách bẩy xếp, khấn cầu.
Tác dụng của việc thờ cúng, lễ bái

Việc thờ cúng lễ bái nhằm nhớ và báo ơn những đấng sinh thành, những người
đã từng hy sinh, đã giáo hóa tạo nên chúng ta cũng như gây dựng nên dòng họ,

22