Page 147 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

nhân trăng sáng, tiết trời ấm áp nhà vua cho mở tiệc mời các quan trạng ngắm
trăng, thưỏng hoa, ngâm vịnh thơ ca, dự tiệc nên còn gọi là Tết Trạng nguyên. Tết
Trạng nguyên sau được đổi thành Tết Thượng nguyên. Trong ngày này người ta
còn tổ chức bơi thuyền có treo đèn, kết hoa, hoặc tổ chức các trò vui dưới đêm
trăng sáng.

Theo một số sách địa chí của Việt Nam thì từ trưa ngày 14 đến đêm rằm tháng
giêng có lệ treo đèn kết hoa thường gọi là hội hoa đăng.
Vào dịp này người ta làm đèn đủ các kiểu, có cả đèn kéo quân, đèn “phụng tổ”,
đèn “phụng thần”. Trên đèn người ta trổ các dòng chữ phản ánh ước muốn hoặc
cầu mong Thánh Thần phù hộ như: “Nhất bản vạn lợi” (một vốn bốn lời), “Phong
điền vũ thuận” (mưa thuận gió hòa), “Hải yến hà thanh” (sông trong biển lặng).
Cũng có người làm đèn để chúc mừng nhau như: “Nhân khang vật thịnh”.

Dân ta có câu: “Lễ Phật quanh năm, không bằng rằm tháng giêng”. Tục ta tin
rằng trong ngày rằm tháng giêng, đức Phật giáng lâm tại các chùa để chứng độ
lòng thành của các tín đồ Phật giáo. Vì vậy, trong ngày này chùa nào cũng đông
người đến lễ bái.

Theo đạo Phật, nguồn gốc lễ thượng nguyên như sau; Ngày mùng 1 và ngày
rằm mỗi tháng được coi là ngày của Phật, các tín đồ Phật giáo đều rủ nhau đi lễ
chùa. Với người Phật tử thì lễ dâng hương này mang ý nghĩa đặc biệt. Vì rằm tháng
giêng là ngày vía của đức Phật.

Dù nguồn gốc lễ thượng nguyên ra sao, nhưng với dân ta, làm lễ thượng
nguyên vì lòng tôn kính đối với các chư Phật, đồng thời có cúng gia tiên, Thổ Công
và Thần Tài. Những người gặp năm sao nặng, cũng nhân ngày lễ này làm lễ dâng
sao giải hạn.

15. TẬP TỤC CÚNG LỄ DÂNG SAO GIẢI HẠN ĐẦU NĂM

Các nhà thuật số thời xưa thì cho rằng rằm tháng giêng là ngày vía của Thiên
quan, nên tại các đền, chùa thường làm lễ dâng sao giải hạn đầu năm.

Dân gian cho rằng hằng năm mỗi người có một ngôi sao chiếu mệnh, tất cả có
9 ngôi sao, cứ 9 năm lại luân phiên trỏ lại. Trong 9 ngồi sao thì có sao tốt, có sao
xấu, năm nào sao xấu chiếu mệnh con người sẽ gặp phải chuyện không may, ốm
đau, bệnh tật... (người ta gọi là vận hạn). Để giảm nhẹ vận hạn, người xưa thường
làm lễ cúng dâng sao giải hạn vào ngày đẩu năm (rằm tháng giêng) là tốt nhất.
Các sao chiếu mệnh gồm: Sao Thái Dương, Thái Âm, Mộc Đức, Vân Hán, Thổ Tú,
Thái Bạch, Thủy Diệu, La Hầu và Kế Đô.

Tuy nhiên, cùng độ tuổi mà nam và nữ lại có sao chiếu mệnh khác nhau. Ví dụ

149