Page 142 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

bánh mứt cho cân đối và đẹp mắt.

Hoa để thờ cũng có nhiều loại, ví dụ hoa tươi hay hoa làm bằng giấy bạc (một
bạc, một vàng biểu tượng cho một âm một dương, âm dương giao hòa) để có thể
dùng được lâu. Đối với hoa tươi, người Việt Nam thường sử dụng hoa cúc, hoa huệ,
hoa lay ơn, hoa mai, hoa đào trong cúng gia tiên ngày Tết...

Khoảng sáng 30 Tết, việc bày biện bàn thờ Tết phải được hoàn tất. Tùy theo
điều kiện kinh tế hay văn hóa từng miền mà trên bàn thờ có thêm cặp dưa hấu
xanh, gói thuốc lá, cặp bánh chưng hay bánh tét...

Việc thắp sáng cho bàn thờ ngày Tết cũng được bắt đầu từ ngày 30. Có nhà sử
dụng loại hương vòng, hay hương que loại lớn, cháy liên tục trong nhiều ngày với
nhiều ý nghĩa biểu trưng như các vì tinh tú đang tỏa sáng, sự chăm lo ân cần của
con cháu...

Hương khói còn tạo nên một không khí ấm cúng nơi gian thờ, gắn kết tình cảm
và ưổc nguyện hạnh phúc của mọi người trong một gia đình. Hương dùng cho
những ngày Tết cũng thường là các loại hương có mùi thơm đặc biệt ví dụ như
hương bài, hương trầm, hương nhài... là những loại hương có mùi thơm hết sức đặc
trưng cho nhân dân ba miền ò Bắc - Trung - Nam.

Giữ bàn thờ sạch bày tỏ lòng hiếu kỉnh

Bàn thờ là nơi ngự vị của các bậc tiền nhân trong gia đình, vì thế nó thường
được đặt ở vị trí trung tâm và cao nhất trong nhà. Điều này không chỉ để tránh sự va
chạm mà còn tránh gió, bụi bặm và côn trùng. Việc lau dọn sạch sẽ bàn thờ là
công việc trước tiên và được thực hiện một cách cẩn thận, tỉ mỉ.

Chổi quét hoặc khăn lau bàn thờ thường được dùng riêng, và rất hạn chế sự
chung đụng. Nước lau bàn thờ thường được dùng từ nguồn nước sạch sẽ, có người
còn dùng nước mưa thậm chí nước nấu từ lá trầu, lá bổ đề để lau.

Cách phân chia công việc này theo quan điểm xưa và nay

Trong tâm thức người Việt, người đã khuất và người còn sống luôn có một mối
quan hệ mật thiết với nhau. Không gian thờ tự là không gian thiêng liêng trong gia
đình, là nơi lưu giữ nhiều ẩn ức tình cảm giữa các thế hệ, chính vì thế việc giữ gìn
bàn thờ luôn sạch sẽ, mát mẻ không chỉ thể hiện sự chăm sóc và tôn kính của con
cháu đối với ông bà tổ tiên mà còn là sự chăm sóc đến cái tôi tâm linh ỏ mỗi con
người.

Công việc quét tước nhà cửa thường là việc của phụ nữ trong nhà vì nó đòi tính
cẩn thận, tỉ mỉ. Song việc bày bàn thờ ngày Tết lại được ưu ái dành cho quý ông,
đơn giản vì việc ấy nặng nhọc hơn. Hơn thế, người đàn ông là chủ gia đình, phải đại
diện chăm lo nơi cư ngụ của tổ tiên để tỏ lòng hiếu kính.

144