Page 146 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

cúng trái chín đẩu mùa. Ngày gặt lúa cúng bát cơm mới. Ngày tuần tiết cúng hương
đăng, phẩm quả. Có câu: “giầu một bó, khó một nén”.
Ngày giỗ Tết, trước bàn thờ Tiên tổ, khói hương tỏa ngát, con cháu sum họp
đầm ấm, lầm rầm khấn vái, hướng về nguồn cội, để lòng tĩnh lặng, suy ngẫm công
đức cao dày của tiền nhân, tự vấn lòng minh những ngày tháng qua đã có điểu gì

không đúng; tâm nguyện phải sống thế nào cho phải đạo. Giây phút thiêng liêng
giao cảm giữa người đang sống và người đã khuất trong cõi tâm linh lắng sâu trong

mỗi con người. Như thấy Tổ tiên trên cao chứng giám, dõi theo từng bước đi “họa,
phúc” của con cháu, tiếp thêm sức mạnh cho những chặng đường. Dưới bóng tiên
tổ, cha con, chồng vỢ, anh em quây quần ôn lại công đức tổ tông, cùng nhau hưởng
thụ lộc lễ, chuyện trò vui vẻ, giúp nhau gỡ khúc mắc trong cuộc sống. Gia đình
đoàn tụ, già trẻ trên dưới một lòng.

Ngày giỗ Tết, ngày hội ngộ giáo dục truyền thống gia đình. Kỷ cương, trật tự,
nền nếp gia phong từ đó mà thêm bền chắc. Nên chăng các bậc huynh trưởng
trong mỗi gia đình, tộc trưỏng trong mỗi dòng họ duy trì thờ cúng Tổ tiên thành kính,
thanh tịnh theo nể nếp văn hóa mới gọn nhẹ mà không giản đơn, chu đáo mà
không bày vẽ để những ngày giỗ Tết trỗ thành ngày lễ tri ân Tiên tổ và giáo dục
truyền thống gia đình.

13. TẬP TỤC CÚNG TRONG LỄ CÚNG ĐƯA

Với quan niệm "Âm dương dị đổng nhất lý" nên đã có mời thì phải có đưa mới
đúng lễ. Nếu như lễ cúng vào chiều ba mươi Tết với ý nghĩa là mời tổ tiên về ăn
Tết, thì lễ cúng vào ngày mùng ba để tiễn đưa các cụ trỏ lại thế giới bên kia. Lễ
phẩm cũng chỉ là những thứ đã từng bày biện trong ba ngày Tết, có nhà thêm đĩa
xôi, con gà, còn hương, hoa, trầu cau đều thay mới. Trong lời khấn, gia chủ cần chú
ý ba điểu: cảm tạ tổ tiên đã về với con cháu; nay tiễn đưa, mong các cụ phù hộ cho
con cháu; trong ba ngày Tết, con cháu có gì khiếm khuyết, xin các cụ tha thứ.

Cúng đưa xong là làm lễ hóa vàng mã. Vàng, mã làm bằng giấy, tượng trưng
cho đổ dùng của người đã khuất lúc sinh thời. Nhân ngày Tết, dể biểu hiện lòng
hiếu thảo của mình, con cháu đã mua sắm những thứ đó để tổ tiên dùng. Người ta
hóa vàng ỏ giữa sân hoặc ở một góc vườn sạch sẽ; thắp hương biện lễ, rồi châm
lửa đốt cho đến lúc tất cả đều cháy hết là xong. Nhà nào cẩn thận thì mời thầy
cúng đến làm lễ trước lúc hóa.

14. TẬP TỤC CÚNG LỄ RAM THÁNG GIÊNG

Theo các tài liệu của Trung Hoa thì ngày rằm tháng giêng là tháng đầu năm,

148