Page 144 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

sẽ, người xưa cho rằng nếu xê dịch sẽ làm kinh động đến chỗ của thần, thần không
được an vị thì không muốn ỏ lại lâu, không chăm sóc cho nhà mình được. Ngày nay
do thời gian có hạn hoặc một số kiêng kị không được lưu truyền trong dân gian nên
không còn nhiều người biết cách dọn bàn thờ theo như phong tục cổ nhân.
Trước khi dọn bàn thờ, người xưa thường phải tắm rửa sạch sẽ, chuẩn bị đĩa
hoa quả đặt lên, sau đó thắp một nén hương thông báo cho tổ tiên và thần linh biết
ngày hôm nay sẽ thu dọn bàn thờ, mời tổ tiên và thần linh tạm lánh sang một bên

để con cháu thực hiện công việc, Sau đó gia chủ chuẩn bị một chiếc bàn bên trên
trải vải hoặc giấy đỏ để đặt bài vị, nếu bàn thờ có đặt chung bài vị gia tiên với các
thần thì phải để ra hai chỗ khác nhau, không được lẫn lộn. Đợi sau khi hương cháy
hết rồi mới bắt đẩu công việc.

Khi lau rửa bài vị của tổ tiên thì phải dùng nước ấm, không được dùng nước
lạnh. Khi làm vệ sinh, nếu có bài vị của Thần Phật thì lau trước, sau đó đổ nước mới
để lau bài vị của tổ tiên, tuyệt đối không lau bài vị của tổ tiên trước. Người xưa quan
niệm như vậy là bất kính, mạo phạm với Thần Phật, Thần Phật có ngôi vị cao hơn
nên dễ khiến tổ tiên bị chèn ép.
Sau khi lau bài vị xong mới đến phần dọn bát hương, công việc này cũng rất
quan trọng. Ngày nay đa phẩn mọi người đểu rút chân hương rồi cầm bát hương đổ
hết tro ra ngoài, theo người xưa như vậy rất dễ gây “tán tài”, vì vậy người ta dùng
chiếc thìa nhỏ xúc từng thìa đổ ra ngoài rổi mới rửa sạch bát hương đặt sang một
bên.

Khi bát hương khô ráo, nếu là bát hương thờ Thần Phật thì dùng bảy tờ tiền
vàng, bát hương của tổ tiên thì dùng ba tờ tiển vàng đốt hơ quanh, cháy một nửa thì
bỏ vào trong, đợi tiển vàng cháy hết thì đổ tro vào một lần, như vậy gọi là “ra nhỏ
vào lớn”, ý là “tiền ra nhỏ giọt, tiền vào như thác đổ”, nếu lúc đầu đổ ra hết sau đó
múc từng ít một vào thì gọi là “vào nhò ra lớn”, tức “tiền ra thì nhiều mà tiền vào thì
ít”.

Ngày nay có nhiều người đem tro bát hương cũ đổ ra sông, thay vào bát hương
tro mới, nhưng người xưa thì dùng chiếc rổ mắt nhỏ để lọc tro cũ, lọc xong lại đổ
vào bát hương chứ không đổ đì. Việc lọc tro cũng phải bắt đầu từ bát hương thờ
Thần Phật.

Sau khi lau rửa sạch sẽ, người ta sẽ đem bài vị Thần Phật và tổ tiên đặt lại chỗ
cũ và công đoạn này cũng rất phức tạp, Trước hết phải chuẩn bị một chiếc lò nhỏ
trong có đốt than hoa, đặt dưới bàn thờ khoảng 15 phút, sau đó đốt bảy tờ tiền vàng
làm dấu hơ ở bốn hướng trên dưới trái phải, ý là dùng lửa để khai quang, làm sạch,
tiền vàng chưa cháy hết thì bỏ vào lò than hoa.

Đốt tiếp bảy tờ tiển vàng làm sạch vị trí muốn đặt tượng/bài vị Thần Phật và bát
hương sau đó mới đặt các đồ vật vào vị trí cố định. Sau khi đặt xong thì đốt 12 que
146