Page 141 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

Các chùa chiền cũng có cúng lễ giao thừa, nhưng lễ vật là đồ chay, Đổng thời
với lễ giao thừa, nhà chùa còn cúng Phật, tụng kinh và cúng Đức ông tại chùa.

ỏ các tư gia, người ta thường lập bàn thờ ỏ giữa sân hoặc ỏ trước cửa nhà,
trường hợp những người ỏ thành phố không có sân cũng một chiếc hương án hoặc
một chiếc bàn kê ra với lễ vật như trên.

Ngày nay trước mọi biến chuyển dồn dập của thời cuộc nước nhà, ở thốn quê,
rất ít nơi còn cúng lễ giao thừa ỏ các thôn xóm, ngoài lễ cúng tại đình đền. Và ở các
tư gia, tuy người ta vẫn cúng lễ giao thừa với sự thành kính như xưa, nhưng bàn thờ
thì thật là giản tiện. Có khi chỉ là chiếc bàn con với mâm lễ vật, có khi lễ vật được
đặt trên một chiếc ghế đẩu. Hương thắp lên được cắm vào một chiếc ly đầy gạo
hoặc vào một chiếc lọ nhỏ để giữ chân hương. Có nhiều gia đình hương thắp đặt
ngay trên mâm lễ, hoặc cấm vào các khe nải chuối dùng làm đồ lễ.

9. CHĂM CHÚT BÀN THỜ GIA TIÊN CÚNG TẾT

Chăm chút bàn thờ là cách để con cháu bày tỏ lòng yêu kính và tưởng nhớ đến
ông bà tổ tiên, vì thế, mỗi độ năm hết, Tết đến công việc này được mọi người chú ý
trước tiên.

Thờ phụng tổ tiên là một trách nhiệm có tính cách luân lý đối với người Việt
Nam, nó thể hiện cho nhu cầu được phát lộ tình cảm và niềm tin huyết thống trong
môi trường gia đình.
Sửa sang, bày biện bàn thờ tổ tiên

Trong gia đình Việt Nam ngoài việc chọn lựa vị trí trung tâm và cao ráo để đặt
bàn thờ, người Việt còn chú ý xem hướng của ngôi nhà và tuổi của gia chủ để thấy
nên đặt bàn thờ quay mặt về hướng nào là tốt nhất. Việc dọn dẹp hay bày biện bàn
thờ vào ngày thường có thể qua loa, sơ sài song vào những ngày Tết, công việc
này được yêu cầu có sự chu đáo nhất định.

Trên bàn thờ tổ tiên, ở chính giữa đặt bát hương (tượng trưng cho tinh tú) và
trên bát hương có cây trụ để cắm hương vòng (tượng trưng cho trục trái đất), hai bát
hương khác đặt ỏ bên trái và bên phải tạo nên tư thế tam tài; ỏ hai góc ngoài bao
giờ cũng có hai cây đèn dầu (hoặc nến) tượng trưng cho mặt trời bên trái và mặt
trăng ở bên phải. Khi cần giao tiếp với tổ tiên (có lúc thỉnh cầu, có lúc sám hối...
người ta thường đốt nến (đèn dầu) và thắp hương. Mọi nguyện cầu theo các vòng
khói hương chuyển đến ông bà tổ tiên.

Lễ vật dâng cúng thường bao gồm vài bộ quẩn áo, giấy tiền vàng mã cho các
cụ, một vài cái chung (ly nhỏ, thấp) và một bình trà; đĩa hoa quả lớn đặt ỏ trung tâm
bàn thờ, một bình hoa Iđn và một bình rượu ngon. Xung quanh, ta có bày thêm

143