Page 136 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

tâm hổn thì hiệu quả trừ bỏ những cái xấu của năm cũ có làm cũng như không.

Đặc biệt là những người trong năm ấy gặp nhiều sự cố phát sinh khiến công
việc và cuộc sống không như ý muốn, tự cho rằng mình gặp đen đủi, muốn tìm
cách để thay đổi tương lai, hi vọng năm mới tốt đẹp hơn sẽ nhân cơ hội này phản
tĩnh cũng như tổng kết sai lẩm trong cả năm, rút ra kinh nghiệm để năm mới thuận
lợi hơn.

5. TỤC LỆ CÚNG TẤT NIÊN

Sau một năm làm ăn vất vả, ngày cuối cùng của năm âm lịch là ngày để tổng
kết và nhìn lại những thăng trầm của những ngày đã qua. Ngày này được gọi là
ngày tất niên. Trong ngày tất niên, mọi người trong gia đình sẽ sửa soạn, quét dọn,
trang trí lại nhà cửa, đón năm mới. Cùng với đó, mỗi gia đình người Việt sẽ chuẩn bị
một mâm cơm cúng tất niên.

Có thể là ngày 30 tháng Chạp (nếu là năm đủ) hoặc 29 tháng Chạp (nếu là
năm thiếu) được gọi là ngày tất niên. Đây là ngày gia đình sum họp lại với nhau để
ăn cơm buổi tất niên. Buổi tối ngày này, người ta làm cỗ cúng tất niên. Giữa ngày
30 (hoặc 29) tháng Chạp và ngày mùng 1 tháng giêng, giờ Tý (từ 23 giờ hôm trước
đến 1 giờ hôm sau), trong đó, thời điểm bắt đầu giờ Chính Tý (0 giờ 0 phút 0 giây
ngày mùng 1 tháng giêng) là thời khắc quan trọng nhất của dịp Tết, đánh dấu sự
chuyển giao năm cũ và năm mới, được gọi là Giao thừa. Để ghi nhận thời khắc này,
người ta thường làm hai mâm cỗ. Một mâm cúng gia tiên tại bàn thờ ỏ trong nhà
mình và một mâm cúng thiên địa ở khoảng sân trước nhà. Một số cộng đồng lấy
con hổ là vật thờ thì gọi là cúng ông 30. Một số cộng đồng khác thì có một phần cỗ
dành để cúng chúng sinh, củng những cô hồn lang thang, không nơi nương tựa.

Ngày tất niên, mọi việc quan trọng chuẩn bị cho lễ Tết Nguyên đán gần như đã
hoàn tất nhưng thường thì ai cũng tất bật với rất nhiều công việc nhỏ, cố gắng
chuẩn bị cho một năm mới trọn vẹn, chu đáo. Tuy vậy, những người chủ chốt trong
gia đình vẫn không bao giờ sao nhãng việc cúng tất niên.

Từ sáng sớm, người phụ nữ trong gia đình lo làm cơm cúng. Mâm cơm thường
phải đầy đủ các vị, các hàng đại diện mặn, chay, thể hiện được sự phong phú trong
đời sống hằng ngày của nhân dân ta. Người đàn ông trụ cột trong gia đình sửa soạn
nơi thờ tự, thăm mộ rồi trở vể làm lễ cúng tất niên.
Bữa cơm tất niên làm thịnh soạn hơn ngày thường. Trong bữa cơm tất niên, tất
cả mọi thành viên trong gia đình đểu phải có mặt đông đủ, người ta nói nhiều
chuyện vui vẻ đã qua, động viên nhau cố gắng, tạo nên một không khí gia đình
đầm ấm trong những ngày se se lạnh.

138