Page 412 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

2. Cảm giác
Là bậc thầy xây dựng hình tượng ẩn dụ, đa nghĩa,... Hê-ming-uê còn là người
khai thác rất thành công cảm giác của nhân vật. Bằng cách này, ông khiến cho
thế giới nhân vật của mình hiện lên vừa cụ thể sống động nhưng lại vẫn có phần bí
hiểm và đầy chiều sâu. Đặc biệt là với ông lão San-ti-a-gô. Khi sức khoẻ suy kiệt,
San-ti-a-gò chiến đấu với con cá kiếm bằng kinh nghiệm và sức mạnh tinh thần.
Kinh nghiệm chủ yếu được thể hiện bằng cảm giác. Điều kì lạ là chỉ bằng cảm giác
mà ông lão có thể xử lí hoàn hảo trước mọi động thái của con cá. Điều này cho
thấy tay nghề câu cá của ông lão dã vượt qua cả ngưỡng siêu việt. Khai thác cảm
giác này, Hê-ming-uê mới có điều kiện thuận lợi để xâm nhập sâu vào thế giới tư
duy của nhân vật. Nhờ đó mà độc thoại nội târn của nhân vật đã trở thành phương
tiện biểu đạt tính cách nhân vật một cách hoàn hảo, tài tình: ‘'Đúng lúc đó lão cảm
thấy một cú quật đột ngột và cú nảy mạnh ở sợi dây lão đang níu bằng cả hai tay.
Thật là sắc và cảm thấy cứng và nặng.

“Lưỡi kiếm của con cá đang quật vào đoạn dây thép đáy, lão nghĩ. Chuyện ấy
tất xảy ra”. Hành động ấy của con cá diễn ra sâu dưới mặt nước, nhLrng ông lão
vẫn nhận ra.
Cảm giác đóng vai trò rất quan trọng trong kĩ thuật tự sự của Hê-ming-uê. Nổi
bật trong đoạn trích là hai cảm giác cơ bản của San-ti-a-gô: về sức khoẻ và về
việc khuất phục con cá. Văn bản xuất hiện hàng loạt câu đề cập đến các cảm giác
này. Người kể sử dụng hai thủ pháp ngôn từ để khắc hoạ. Một là bằng chính ngôn
ngữ của mình để miêu tả (“Nhưng lão lại cảm thấy choáng váng’’,”Nhưng đã hai
lần lão cảm thấy chóng mặt và choáng váng và điều ấy khiến lão sợ,...). Hai là sử
dụng ngôn ngữ của nhân vật (“Lượt tới nó lượn ra ta sẽ nghỉ” , lão nói. “Ta cảm
thấy đỡ hơn nhiều. Chỉ hai ba vòng nữa thôi thì ta sẽ có nó”).

Với cách kể này, câu chuyện của Hê-ming-uê đan cài nhiều tầng “không khr.
Thường thì độ nặng của truyện được đặt ngay trong hành động trực tiếp của nhân
vật, nhưng với Hê-ming-uê thì trọng tâm truyện bao giờ cũng nằm ngoài câu
chuyện, nằm ờ cái phần ‘1rống’ , phần không nói hết của người kể.

3. Diễn biến
Cuộc chiến của San-ti-a-gô với cá kiếm diễn ra vô cùng gay cấn. Để giành
chiến thắng ta thấy San-ti-a-gô tiến hành lần lượt các bước sau:
- Thu dây đế khiến con cá quay vòng.
- Cầu ccn cá đưng nhảy bỏi sỢ mất nó; “Đừng nhảy, cá”. Lão nói. “Đừng
nhảy”.
- Cầu Chúa giúp bằng cách hứa đọc kinh: “Chúa giúp ta chịu đựng. Ta sẽ đọc
một tràm lần kinh Lạy Cha và một trăm lần kinh mừng Đức Mẹ”.

411