Page 414 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

nhưng, lần nào cũng vậy, lão biết cách xốc lại tinh thần kịp thời: “Lần này mình
phải kéo nó cập mạn, lão nghĩ. Cứ thêm vài vòng nữa thì mình sẽ đuối sức. Không,
mày khoẻ, lão tự nhủ. Mày luôn khoẻ”. Cuối cùng ông lão đã chiến thắng. Một
chiến thắng kì vĩ cho quyết tâm không thể gì lay chuyển.
Trong đoạn trích, cuộc chiến tập trung vào hai đối thủ đã rã rời thân xác. cả
hai đã đấu sức với nhau ròng rã hai ngày đêm. Bây giờ, kẻ nào không trụ vững, kẻ
đó không tồn tại. Do vậy ta thấy độ căng của diễn biến được tăng dần theo sự kiệt
sức lực của hai đôi thủ. Trong lúc con cá dần ngoi lên (dấu hiệu của sự thúc thủ)
thì ông lão nhiều lần suýt ngất. Nhưng ồng lão vẫn gượng dậy. Cuối cùng con cá là
kẻ bại trận.
4. Hành động theo cách của riêng mình
Đặc trưng nổi trội nữa trong tính cách nhân vật mã của Hê-ming-uê là họ tự
xác lập một lối hành động cho riêng mình. Với cách sống đó ta thấy ỏ họ dáng dấp
của kiểu nhân vật hiện sinh. San-ti-a-gô là người gần như bị cộng đồng (chỉ còn
mỗi thằng bé Ma-nô-lin quan tâm) và bị cả tạo hoá bỏ rơi (không bắt được cá suốt
84 ngày), nhưng ông lão tin vào bản thân mình. Chỉ cần lão bắt được cá thì mọi sự
sẽ chấm dứt. ở đây tồn tại xung đột ngầm giữa một San-ti-a-gô bị loại bỏ ra khỏi
cộng đồng và một San-ti-a-gô với cách thức tồn tại của ông lão bên cộng đồng đó.
Lão hành động như sau: không hề nản chí mà cứ miệt mài ra khơi với hi vọng
bắt được con cá xứng đáng với tài nghệ lão. Mục đích ban đầu của lão không phải
vì những tiêu chí đánh giá của cộng đồng mà vì ý thức của lão muốn sống một
cách tử tế theo cách riêng của lão. Lão đã bắt được con cá mà ngay cả đến trong
mơ lão cũng chưa từng gặp. Con cá ấy lớn hơn bất cứ con cá nào trước đó được
đưa vào cảng La Ha-ba-na.
San-ti-a-gò cũng nliư các nhân vật thuộc ‘Ihế hệ mất mát” đều tin vào các giả
trị xác thực, tin vào khả riăng của chính bản thân mình. San-ti-a-gô cầu Chúa giúp
là chỉ giúp lão chịu đựng chứ không cầu giúp bắt con cá, có nghĩa lẽo ý thức được
thành quả lao động là phải do chính tay con người là ra chứ không có Chúa nào có
thể làm giúp cả. Họ không tin vào những điều trừu tượng, hoa mĩ như những gì
Kinh Thánh giảng dạy. Do vậy, việc San-ti-a-gò hứa đọc kinh cầu Chúa giúp sức
chỉ là một “phản xạ văn hoá” nhất thời (vì hằng bao thế kỉ, người phương Tây sống
theo những quy chuẩn đạo đức Thiên Chúa giáo). Bỏi vì sau đó San-ti-a-gô không
đọc mà lão thầm nhủ: xem như đã đọc rồi. Sự bất tin ấy còn được đẩy đến mức
bất kính. Tập trung nhất là ỏ chi tiết sau khi giết chết con cá ông lão thấy “mắt nó
trông dửng dưng như nhCrng tấm kính trong kiTh viễn vọng hay như một vị thánh
trong đám rước”.
Không dựa vào Chúa, nhân vật cúa Hê-ming-uê dựa váo chính bản thân
mình. Đây là giá ttị nhân vàn vô cùng to lứn. San-ti-a-gô đặt ra cho mình mục đích

413