Page 35 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

còn độc đáo cả về kĩ thuật huy động và phối màu. Bức tranh thu ở khổ thơ này chủ
yếu được vẽ nên từ nhũmg gam màu gián tiếp. Tự người đọc phải hình dung ra sắc
màu ấy qua cảnh vật thi nhân đưa ra; “Rặng liễu” gợi màu xanh (nhưng đã chuyển
sắc mơ phai), màu tang tóc là màu trắng, màu tóc chủ yếu là đen, màu của nước
mắt là trắng trong suốt. Xanh, trẳng, đen, trắng trong suốt là những gam màu trội,
đặt cạnh nhau càng tôn rõ sắc màu nhau, sắc mùa thu vì thế càng sinh động bội
phần.
Cái nhìn ở khổ thơ này là cái nhìn bao quát, cái nhìn ở một khoảng cách xa.
Toàn cảnh *nu ở đây chủ yếu nhuốm buồn, khoác màu mơ vàng lên sắc lá, kể cả
liễu, cũng ihôi khôna còn xanh nữa. Từ màu lá, thi nhân chuyển sang màu hoa.
Theo đó, cái nhìn viễn cảnh chuyển sang cận cảnh. Khổ thơ thứ hai bắt đầu bằng
câu thơ , ất “Táy” và đây cũng chính là đường nét chủ đạo của cả khổ thơ: “Tây”
hơn ba khổ thơ còn lại:
Hơn một loài hoa đã rụng cành
Trong vườn sắc đỏ rũa màu xanh
Những luồng run rẩy rung rinh lá...
Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.
Đưa một từ so sánh lên ngay đầu câu “hơn” (hơn một loài hoa) quả là một
cách tân táo bạo không chí riêng thời Xuân Diệu mà ngay cả bây giờ câu thơ vẫn
là sự thách thức lớn đối với bất kì ai làm thơ. Cái nhìn tuy cận cảnh nhưng vẫn
mang tính khái quát, chung chung, chưa thật cụ thể bỏi nhà thơ không nói rõ đó là
loài hoa gì. ắt hẳn, khung cảnh nơi nhà thơ chiêm ngắm ấy có quá nhiều loài hoa?
Hoặc khác đi là nhà thơ không muốn nhắc đến một loài hoa biểu tượng của mùa
thu mà hằng bao thế kỉ nay đã ngự trị trong thơ:
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ
Cô chu nhất hệ cổ viên tâm
(Khóm cúc tuôn thêm dòng lệ cũ
Con thuyền buộc chặt mối tinh nhà).
(Đỗ Phủ, Thu hứng - Nguyễn Công Trù dịch)
Đúng thế, thi nhân không hề muốn lặp lại ai bao giờ. Lại nữa, dẫu cho có thấy
liễu như đúmg chịu tang thì nỗi buồn của Xuân Diệu chỉ là buồn thi sĩ chứ đâu có
đau đáu như nỗi buồn tha hương bi thiết của Thánh thi Đỗ Phủ.
Hoa của Xuân Diệu là “hơn một loài hoa”. Còn hoa đó là loài gì thì tuỳ trí
tưởng tượng của người đọc, chúng sẽ hiện diện. Nhưng phải theo cái cách: “rụng
cành” và “sắc đỏ rũa màu xanh” (có bản chép là “n}a màu xanh”). Dẫu có rũa hay
rủa thì câu thơ vẫn cứ mang đậm phong cách Xuân Diệu. Nếu là rũa thì câu thơ
được hiểu như sau: hai sắc màu đỏ, xanh được đặt trong thế xâm lấn thông qua
động từ “rũa”. Màu đỏ lấn át màu xanh hoặc xung đột với màu xanh là chuyện

34