Page 291 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Tràng hò một câu cho đỡ mệt: “Muốn ăn cơm trắng mấy giò này / Lại đây mà đẩy
xe bò với anh, nì”, thị đã “cong cớn” dò hỏi rồi bám lấy, “lon ton chạy lại đẩy xe
cho Tràng” .

Lần gặp thứ hai, thị vẫn cái điệu cong cớn ấy, “ở đâu sầm sập chạy đến. Thị
đứng trước mặt hắn sưng sỉa nói; “Điêu! Người thế mà điêu!” . Gặp đối tượng mềm
mỏng, thi tiếp tục dấn tới với mục đích là... được ăn. Nhưng không phải ăn trầu
theo lời mời của Tràng mà đòi àn bánh đúc.
Quả lúc này thị đói quá. Thấy có thể có miếng ăn, “hai con mắt trũng hoáy
của thị tức thì sáng lên, thị đon đả”, rồi thị ngồi xuống, àn thật “ăn thì ăn, sợ gì”.
‘Thị cắm đầu ăn một chặp bốn bát bánh đúc liền chẳng chuyện trò gì. Ăn xong, thị
cầm dọc đôi đũa quệt ngang miệng, thở’.
Hình ảnh người phụ nữ trong đoạn miêu tả cách thức ăn này quả thật là độc
nhất vô nhị. Con người trong cái đói khó có thể giữ được phẩm chất của mình.
Nhưng đấy không phải là tính cách vốn có của người đàn bà. Tính cách thật của
thị được bộc lộ rõ nét khi thị chấp nhận làm vỢ Tràng:
Đấy là một người đàn bà nhu mì thuần hậu. Trên đường về nhà Tràng, thị thay
đổi hẳn. Trong khi mặt Tràng “có một vẻ gì phớn phở khác thường. Hắn tủm tỉm
cười nụ một mình và hai mắt thì sáng lên lấp lánh”, thì người đàn bà lại “đi sau hắn
chừng ba bốn bước. Thị cắp cái thúng con, đầu hơi cúi xuống, cái nón rách tàng
nghiêng nghiêng che khuất đi nửa mặt. Thị có vẻ rón rén, e thẹn” .
Chỉ mới ban trưa đây thôi, lúc này, người đàn bà trong thị đã khác. Đây là
khoảnh khắc thị về nhà chồng. Thị bắt đầu ý thức về thân phận làm vợ của mình.
Thị chẳng có chút quyền lựa chọn nào cả nên đành phải chấp nhận số phận khi
đã rơi vào bước đường cùng. Bản thể con người chao đảo trong áo cơm của đời
thường. Vật chất tuy không bao giờ cao quý hơn các giá trị tinh thần, nhưng nó lại
có sức mạnh vô biên trong việc khiến cho con người không thể tồn tại như một con
người đúng nghĩa. Cái đói đã xô dúi dụi người đàn bà kia vào vòng tay Tràng một
cách khống thể cưỡng. May cho thị, Tràng là một con người tử tế.
Tuy nhiên, cái đói chỉ có thể lấn lướt ý thức về nhân phẩm trong con người ở
một khoảnh khắc nào đó, những nó vĩnh viễn không cướp đi được ở những tâm
hồn Việt ánh sảng của đạo nghĩa, lương tri. Dù sao đi nữa, người đàn bà ấy vẫn là
người có ý thức về đạo lí, nhân cách. Trên đường đi, khi Tràng lấy làm thích thú
trước cảnh lũ trẻ con trêu chọc, thì người đàn bà tỏ vẻ không được thoải mái: ‘Thị
nhíu đôi long mày lại, đưa tay lên xóc xóc lại tà áo”. Một bản thể cô đơn trên hành
trình khẳng định kiếp người.
Bước vào nhà Tràng, người phụ nữ ấy càng đổi khác. Không gian ngoài
đường và không gian trong nhà là hai sự cách biệt lớn lao. ở ngoài đường người
đàn bà ấy tứ cố vô thân, không nơi nương tựa, bước vào nhà có nghĩa người đàn

290