Page 285 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

vẻ đẹp thiên tính nữ, cái nhìn trân trọng đối với người dân lao động nghèo khổ
của Kim Lân được thể hiện sâu sắc qua nhân vật người vợ nhặt. Xuất hiện ít thôi,
nhưng nhân vật này góp phần không nhỏ làm nên giá trị hiện thực lớn lao, ý nghĩa
nhân đạo sâu sắc của thiên truyện. Khi đành theo Tràng về nhà làm vợ, chắc rằng
người phụ nữ này đã tự xót xa cho thân phận mình lắm rồi. Lúc theo Tràng vào
nhà, nhìn “cái nhà vắng teo đứng rúm ró trên mảnh vườn mọc lổn nhổn những búi
cỏ dại”, bất ngờ chứng kiến gia cảnh nghèo túng của Tràng, chắc chắn chị ta càng
tủi buồn. Nhưng có vì thế mà thị trỏ thành người đàn bà chao chát, đanh đá hoặc
buông xuôi, chán chường? Không, thị cư xử rất ý tứ - từ việc cô nén tiếng thở dài
trong lồng ngực đến chuyện lễ phép chào hỏi mẹ chổng, cứ đứng khép nép trước
mặt bà cụ, không dám ngồi. Lại biết điều, ý tứ trong cả việc điềm nhiên ăn hết bát
cháo cám khi mẹ chồng trao cho ở buổi sáng hôm sau. Buổi sáng này, thị cùng
mẹ chồng dậy sớm, quét dọn sán, nhà thật sạch sẽ... Trông thị hôm nay nhanh
nhẹn, hiền hậu đúng mực khiến Tràng thêm vui vẻ, tự hào. Hãy để ý đến cảnh
người vợ nhặt này quét sân, “tiếng chổi từng nhát kêu sàn sạt trên mặt đất”. Hình
như chị đang cô' tình đưa mạnh từng nhát chổi quét đi những rác rưởi. Phải Châng
đó là nhũmg nhái chổi của lòng tự tin, tự hào. Chị đang khẳng định sự có mặt của
mình nơi ngôi nhà này - sự có mặt đang đem lại vẻ sáng sủa, sạch sẽ cho một
cuộc sống mới. Với nhân vật người vợ nhặt, Kim Lân đã đem đến cho bạn đọc
cảm nhận: người phụ nữ, dù ỏ trong bất cứ hoàn cảnh nào, vẫn mang thiên tính
nữ. Một cách tự nhiên, họ khát khao một tổ ấm gia đình và vun vén cho cái tổ ấm
ấy.
Nếu cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945 là cơn bâo táp lịch sử lớn thì đêm
trưỏc cơn hão ấy clâri tộc ta phải trải qua một không khí ngột ngạt, oi nồng. Đó
chính là bối cảnh hiện thực cùa truyện ngắn Vợ nhặt. Dựa trên nên cảnh xám xịt
ấy, Kim Lân đi vào khám phá, thể hiện thân phận, nỗi lòng của mấy con người
nghèo khổ. Mãi sau này, khi người Việt Nam ta dùng điện thoại truyền hình, đi du
lịch ngoài trái đảt, hưởng tuần trăng mật trên một khoang tàu vũ trụ nào đó, nếu
đọc Vợ nhặt chắc hẳn ngỡ ngàng bởi ngày xưa ông bà tổ tiên mình có cảnh đói
khổ dường ấy, có cái cuộc nên vợ nên chồng kì lạ dường ấy. Đồng thời câu chuyện
vợ nhặt sẽ nhắc nhỏ bao lớp hậu sinh về vẻ đẹp của tình người, về khát vọng hạnh
phúc bền bỉ, mãnh liệt.

LỀ QUANG HƯNG
II. Tình huống “nhặf’ được vợ của Tràng và giá trị nhãn đạo của “Vợ
nhặt”
Truyện Vợ nhặt ban đầu có tên là Xórn ngụ cư iập trung vào bối cảnh khốn
cùng của con người Việt Nam dưới ách thống tii Pháp - Nhật, đêm trưóc của cuộc
bùng nố tổng khởi nghĩa hào húng của dân tộc.

284