Page 275 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Khung cảnh rừng núi và người dân thiểu số tự bao đời trong nhận thức của
mọi người là mảnh đất thiêng nước độc, cuộc sống tăm tối, xa lạ với văn minh...
Nhưng trong con mắt Tô Hoài, đó là miền đất thơ mộng, hùng vĩ với mùa xuân
đẹp, gỢi cảm: ‘Irong các làng Mèo Đỏ, những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên
mỏm đá xoè như con bướm sặc sỡ [...]. Đám trẻ đợi Tết, chơi quay, cười ầm trên
sân chơi trước'nhà. Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị
nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bồi hồi. Mị ngồi nhẩm bài hát của người đang
thổi”.

Tiếng hát, tiếng sáo vang lừng ngây ngất lòng người trong những “đêm tình
mùa xuân đã tới”. Con người và cảnh vật Tây Bắc đẹp về nhiều phương diện.
Cảnh vật hoang sơ và nét văn hoá truyền thống đã khơi dậy nét say đắm cho tâm
hồn và năng lực lao động của những con người nơi vùng núi cao.

Cái nhìn mới ấy luôn gắn với lòng thương cảm. Không có Tnối đồng cảm với
những thân phận cơ hàn, Tô Hoài sẽ không thể tái hiện được bức chân dung sầu
thảm của kiếp người lao động, cũng như khơi gợi được nỗi căm phẫn trong lòng
người đọc trước sự dã man vô nhân đạo của những kẻ thống trị, những kẻ coi tính
mạng người như cỏ rác, coi ý muốn của chúng là mệnh lệnh tối thượng trên cõi
đời.

Miêu tả những đoạn độc thoại nộl tâm của Mị, tác giả nhập vào tâm trạng
nhân vật để nói lên nỗi lòng vừa đau đớn, vừa thiết tha của nhân vật đồng thời
cũng là sự xót xa của chính mình. Không có lòng yêu thương con người tha thiết,
thì không có những trang văn “máu chảy”, lay động lòng người đến vậy.

Như một logíc tất yếu, càng yêu thương, trân trọng con người bao nhiêu thì Tô
Hoài càng lên án gay gắt những thế lực chà đạp quyền sống con người bấy nhiêu.
Yêu thương gắn với ngợi ca, tình cảm đó xuất phát từ thái độ trân trọng và tin
tưỏng vào con người. Như thế, Vợ chồng A Phủ là bài ca ca ngợi con người, nhưng
đồng thời cũng là bản án kết tội những kẻ lợi dụng thần quyền, cường quyền, công
quyền... để biến con người thành nô lệ cho chúng.
Niềm tin vào con người được thể hiện qua việc khắc hoạ sức sống tiềm tàng
bên trong của nhữhg con người thấp cổ bé họng, những người đang dần dấn sâu
hơn và con đường nô lệ, thậm chí là đang đánh mất dần nhân tính.
Khai thác thế giới ý thức chìm ẩn của nhân vật, tác giả đã phát hiện niềm khao
khát sống của họ. Bề ngoài tuy phải lặng lẽ chịu đựng cuộc sống đày đoạ của kiếp
trâu ngựa, nhưng khồng phải vì thế mà Mị và A phủ đánh mất ước vọng được sống
một cuộc đời tử tế. Sau khi nghe tiếng sáo của nhũrng đêm tình mùa xuân, lòng Mị
sống lại những ngày trưóc: “Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày
trưốc, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân này, Mị uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn

274