Page 14 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

CẢNH KHUYA

H ồ C H Í MINH

Nàm 1947, giữa lúc cuộc kháng chiến chông thực dân Pháp đang diễn ra ác
liệt, Hồ Chí Minh sáng tác cảnh khuya. Bài thơ được xem là nốt nhạc trong trẻo
cất lên trong khói lửa chiến tranh, thể hiện tinh thần lạc quan và tình yêu thiên
nhiên đất nước nồng thắm của một lãnh tụ thiên tài:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.

Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

Bài thơ khẳng định vẻ đẹp của đất nước, tâm hồn thi sĩ của nhà cách mạng
kiên cường của dân tộc. Được sáng tác theo thể thơ tứ tuyệt, cảnh khuya phảng
phất sự trang nhã của hương vị Đường thi.

Cảm xúc thơ được thể hiện chủ yếu dưâi cái nhìn của hội hoạ. Khung cảnh
sáng tác thơ là vào một đêm khuya, nơi núi rừng, có tiếng suối, có cây rừng, có
ánh trăng, những hình tượng rất quen thuộc của thơ xưa.
Cảm nhận không gian được bắt đẩu bằng âm thanh, âm thanh từ xa vọng lại.
Đấy là kiểu âm ttianh trang nhã, tinh khiết của núi rừng, được ví như là tiếng hát.
Một khung cảnh thanh bình có chiều sâu; Tiếng suối trong như tiếng hát xa.

Nhờ biện pháp nhân cách hoá này mà không gian thơ trỏ nên gần gũi, thân
thuộc với con người. Phải tĩnh lặng tâm hồn, phải yêu thiên nhiên tha thiết thì mới
có thể nghe được cái âm thanh trong vắt tựa tiếng hát kia. cần chú ý ỏ đây là tiếng
hát xa, tiếng hát khẽ. Không gian phải thật tĩnh lặng, người nghe phải thật chăm
chú thì mới có thể cảm nhận được âm thanh ấy. Một khung cảnh tuyệt vời được
cảm nhận qua một tâm hồn nhạy cảm, tinh tế.

Nếu ở câu thơ đẩu, cảnh vật được chiêm ngắm từ xa. Người ngắm bao quát
cả một vùng núi rừng rộng lớn. Từ không gian rộng mỏ ấy, cái nhìn của thi nhân
hướng về cận cảnh. Không còn âm thanh nữa mà là màu sắc, hình khối: ánh trăng
và bóng cổ thụ đan lồng vào nhau: Tràng lồng cổ thụ bóng lổng hoa. cảnh vật
xoắn xuýt hữu tình, hoà trong âm thanh của tiếng suối xa gợi vẻ thanh bình, đầm
ấm.

13