Page 79 - Lý Thường Kiệt

LÝ THƯỜNG KIỆT

Lô giáp Chiêm Thành, Tô Châu, Mộ Châu giáp Ung Châu. Phía đông Giao Chi có sông
nhỏ, vượt qua đến Khâm, Liêm. Phía tây có lục lộ đi nước Mán Áo Trắng (Thái, Sơn La,
Lai Châu). Lục lộ đi về nam đến Chiêm Thành, đi về bắc đến Ung Châu.
Tuy LNĐĐ chép sơ sài, và chưa chắc đã đúng hết, nhưng những tài liệu ấy cũng
khiến ta biết ít nhiều về sự phân hạt ở nước ta đời Lý. 1.
^ Năm 995, viên coi trấn Như Hồng, phía tây Khâm Châu, là Trương Quan, tâu với
vua Tống rằng: Giao Chi cướp châu Như Hồng và biên giới Ung Châu. Y lại nói Lê Hoàn
đã bị họ Đinh đuổi ra ở ngoài hải đảo và đã chết rồi. Vua Tống sai xét lại, thấy lời tâu ấy
sai; bèn đem trả cho ta những dân đã trốn sang đất Tống (TS 488). 1.
■* Ngày mồng 1 tháng 3 năm Q. Ma (1003), viên coi Khâm Châu nói có bọn Hoàng
Khánh Tập đem hơn 450 người vào xin phụ. Hoàng Khánh Tập là một viên chức ở Vĩnh
An. Vua Tống bảo ủy dụ chúng và bảo chúng trở về nước (TB 54/7a). Viên chuyển vận sứ
Quảng Tây tuân mệnh, bảo Hoàng Khánh Tập trở về Vĩnh An (TB 54/15b). Năm sau, Lê
Hoàn sai con là Minh Đề vào nước Tống cống. Minh Đề chưa về, Lê Hoàn đã mất (1005).
Các con tranh giành ngôi thứ. Trong nước loạn. Minh Đề phải lưu lại ở Quảng Châu (TB
62/7b>.
Vua Tống giao cho viên coi Quảng Châu là Lăng Sách, và viên an phủ sứ dọc bể là
Thiệu Dục xét về việc Giao Chi. Tháng 6 năm B. Ng (1006), Lăng Sách tâu: "Các con Lê
Hoàn tranh nhau ngôi. Đều nhóm đồ đảng đóng ở các trại. Việc công bỏ bễ, dân tình lo
sợ. Tụi Hoàng Khánh Tập, Hoàng Tú Man với hơn nghìn người không chịu theo, nên bị
đe dọa. Chúng đưa thân thuộc chạy tới Liêm Châu, xin tính việc đem binh mã đánh Giao
Chi. Tụi Khánh Tập tình nguyện đi tiên phong. Chắc thế nào cũng lấy được. Chúng tôi
đã hội bàn. Nếu triều đình nhận lời xin, chỉ đem quân ở đạo chúng tôi và thêm vài ba
nghìn quân vùng Kinh Hồ (Hồ Nam), theo hai đường thủy bộ cùng tiến. Lập tức bình
định được". Vua nói: "Lê Hoàn tiếp tục cống tiến, lại từng sai con sang chầu. Khiến cho
góc bể miền Nam yên ổn, chưa hề trái đạo làm tôi. Nay nghe Hoàn chết. Chưa điếu tuất
nó mà đã nhân tang nó để vội đánh. Kẻ vương giả há lại làm việc ấy ư?". Vua Tống ban
chiếu; "Sai Lăng Sách an ủi tụi Khánh Tập, cấp cho ăn mặc, cho ruộng, ban chức một
cách ưu hậu". Thiệu Dục vâng chiếu, viết thư cho Giao Chỉ, dụ rằng: "Nếu anh em còn
giết hại lẫn nhau, quân nhà vua sẽ trị tội; thì họ Lê không còn dòng giống nữa đâu", Lê
Minh Hộ sợ, lập tức tôn Lê Long Đĩnh làm chúa. Rồi, vua Tống sai Dục lấy lễ vật trước
định cho Lê Hoàn, đem cho Long Đĩnh. Nhưng Dục tâu: "Vỗ về dân ngoài, cốt nêu lòng
thành tín của nó. Chi bằng đợi Long Đĩnh tới cống rồi sẽ phong tước, để hậu đãi nó".
Vua Tống khen là phải. (TB 63/8b). 1.
^ Nay ở gần phía đông thành Lạng Sơn có trang Bình Tây (ĐKĐD), có lẽ là Tây Bình
mà đổi ra. Vả theo TS quyển 488, châu Tây Bình có huyện Như Ngao. Nay còn làng Như
Ngao ở phía tây Lộc Bình. Suy đó mà đoán, Tây Bình là vùng gồm tinh lỵ Lạng Sơn và
Lộc Châu là vùng gồm Lộc Bình ngày nay.
Lại theo Q u ả n g Đ ô n g ch í, ở biên giới Khâm Việt có sông tên An Nam. Xét bản đồ, thấy
sông ấy nay ở địa phận Khâm Châu. Vả trong các sách địa chí ta, Bạch Long Vĩ thuộc

86