Page 42 - Lý Thường Kiệt

LÝ THƯỜNG KIỆT

Sau khi Lý Công uẩn lên ngôi, Chiêm Thành chịu cống. Năm 1011, có
cống sư tử (có lẽ là tên cá sấu, xem IỰ4), nhưng năm 1020, vua Lý Thái Tổ đã
phải sai con là Khai Thiên vương và tướng Đào Thạc Phụ vào đánh đất Bố
Chính. (TT).
Chiêm Thành qua một hồi nội loạn: các con cháu hoàng tộc tranh ngôi
nhau. Cho nên nam thùy ta cũng được tạm yên. Thỉnh thoảng phái nào thua
lại còn đem đồ đảng sang nước ta xin phụ, như con vua Chiêm sang năm
1039, và năm 1040 dân Bố Chính kéo nhau hàng trăm tới ở nước ta. (TS 489).
Trong khoảng 16 năm, Chiêm Thành không hề cống tiến^*' gì ta nữa.
Mùa hè năm 1043, lại còn tới quấy ở ven bể. Vì thế, năm 1044, vua Lý Thái

Tông mới có cuộc thân chinh. Chuyến ấy, quân ta vào sâu trong nước, giết
chúa là Sạ Đẩu, bắt 30 voi, 5.000 người, và chém giết đến ba vạn người.
Tháng 7 năm ấy, vua Lý kéo quân vào kinh đô, bắt cung nhân, nhạc nữ rất
nhiều. (TT).
Sau cuộc đại bại này, Chiêm Thành rất kính nể ta; và theo lệ cống tiến**'
đều đều. Lúc hiến voi trắng, lúc hiến tê trắng, lúc sang mừng vua Thánh
Tông mới lên ngôi. Sách TT và nhất là sách VSL chép rất rõ ràng*''.
Sau khi cống vua ta một con tê trắng vào năm 1065 (VSL), Chiêm Thành
không sai sứ sang ta nữa. Thật ra, sách TT có chép rằng: "Năm 1068, Chiêm
Thành hiến voi trắng, nhưng sau lại nhiễu biên giới". Nhưng chắc TT lầm, vì
một lẽ việc ấy không thấy chép ở VSL là sách chép rất đầy đủ về các việc
Chiêm Thành cống vua ta, và lẽ nữa là còn có nhiều chứng cớ khác tỏ rằng
từ năm 1065, Chiêm Thành tuyệt giao với ta*^'. Những chứng ấy, sau sẽ rõ.

Chứng đầu là lời bia LX nói rõ rằng: "Kịp đến khi nước Phật Thệ (tức là
Chiêm Thành) hỗn phép không tới chầu, quân nhà vua rầm rộ kéo sang
đánh". Chứng thứ hai là sau khi khải hoàn, vua Lý dâng biểu sang vua
Tống nói rằng: "Chiêm Thành đã lâu không tới cống, tôi tự đem quân sang
đánh, bắt được chúa nó về" (TS 488). Hai tài liệu xưa ấy chứng rằng trong

<*> Bản Nxb Sông Nhị in là "cống hiến", về sau sẽ dùng "cống tiến" trên toàn văn bản.
(BBT).

48