Page 41 - Lý Thường Kiệt

Chương II

ĐÁNH CHIÊM THÀNH

1. Duyên cớ
Đầu đời Lý, Chiêm Thành là một nước phồn thịnh, địa giới từ vùng
Bình Thuận đến vùng Quảng Bình ngày nay. ở cực bắc có châu Bố Chính, ở
phía nam núi Hoành Sơn, giáp địa phận Hoan Châu thuộc nước ta.
Vùng biên giới ấy không khi nào được yên hẳn. Châu Hoan và Châu Ái
bị quân Chiêm quấy nhiễu luôn. Các vua ta thường phải sai quân đi chinh
phạt.
Ngay sau khi Đinh Tiên Hoàng mới nhất thống sơn hà, mà nước đã bị
quấy. Nguyên là, Đinh Bộ Lĩnh đã diệt mười hai sứ quân, mà trong số ấy có
Ngô Nhật Khánh. Nhật Khánh là dòng dõi Ngô Quyền. Bấy giờ y còn trẻ.
Vua Đinh lấy mẹ y làm hậu, đem em gái y gả cho con trai mình là Liễn, và
gả con gái mình cho Nhật Khánh. Tuy vậy, Nhật Khánh vẫn oán; bèn chạy
vào Chiêm Thành. Cuối năm Kỷ Mão (979), Nhật Khánh đưa hơn nghìn
thuyền Chiêm về đánh kinh đô Hoa Lư. Chẳng may, khi vào cửa bể Đại Ác
và Tiểu Khang (thuộc hải phận Ninh Bình, Nam Định ngày nay. Đại Ác nay
là Đại An, tức là cửa Đáy, Tiểu Khang thuộc huyện Yên Mô), thuyền bị bão
chìm. Quân Chiêm tan và Nhật Khánh cũng bị chết. (TT).

Sau khi Lê Hoàn lên ngôi, sai sứ sang giao hiếu với Chiêm Thành (982). Hai
sứ là Từ Mục và Ngô Tử Canh đều bị Chiêm giữ lại. Vua Lê mang quân vào
đánh, phá thành trì, hủy tông miếu, giết chúa và bắt vô số dân đưa về. (TT).
Đó là cuộc nam phạt đầu tiên trong lịch sử độc lập của các vua ta.
Chiêm Thành, vì đó, phải kinh sợ, nhún nhường. Có lúc vua Lê không chịu
nhận sứ Chiêm, chúa Chiêm phải sai cháu là Chế Cai sang cống để tạ tội
(994). Tuy vậy, năm 997 Chiêm lại ngấp nghé ở biên thùy. (TT).

47