Page 36 - Lý Thường Kiệt

Chương I

GỐC TÍCH

1. Gốc tích

Lý Thường Kiệt quê phường Thái Hòa, ở trong thành Thăng Long, phía
hữu (VĐUL) nghĩa là phía tây (HVDĐC). Thái Hòa cũng là tên một núi nhỏ
ở phía tây trong thành Thăng Long, bây giờ, ở phía nam đê Bách Thảo, gần
chỗ rẽ xuống trường đua ngựa, Lý Thường Kiệt có nhà ở gần núi ấy.
Tuy là họ Lý, nhưng ông không phải là người hoàng tộc. Theo bia NBS,
có chỗ chép tên húy ông là Tuấn, và nói Thường Kiệt chi là tự mà thôi. Nhữ
Bá Sĩ bàn rằng có lẽ ngày xuất thân mới dùng tự làm tên.
Cha, tên An Ngữ, sung chức Sùng ban lang tướng*^’ ở triều Lý. (VĐUL).
Mẹ, họ Hàn. Năm hai mươi tuoi sinh Thường Kiệt. Ay vào năm Thuận
Thiên thứ 10 (1019) đời Lý Thái Tổ. Sau lại sinh Lý Thường Hiến, mà có chỗ
cũng gọi là Thường Hiển. (NBS).
Khoảng niên hiệu Thiên Thành, đời Lý Thái Tông, cha đi tuần biên địa,
ở Tượng Châu thuộc Thanh Hóa, bị bệnh rồi mất vào năm Tân Mùi (1031).
Thường Kiệt bấy giờ mười ba tuổi, đêm ngày thương khóc không dứt.
(NBS).
Chồng cô, là Tạ Đức thấy thế, đem lòng thương và dỗ dành. Nhân đó

hỏi ông về chí hướng, ông trả lời: "Về văn học, biết chữ để ký tên là đủ. về
võ học, muốn theo Vệ Thanh, Hoắc Khứ®, lo đi xa vạn dặm để lập công, lấy
được ấn phong hầu, để làm vẻ vang cho cha mẹ. Đó là sở nguyện". Tạ Đức
khen là có chí khí, bèn gả cháu gái tên là Thuần Khanh cho ông, và dạy cho
học các sách binh thư họ Tôn, họ Ngô.
Thường Kiệt đêm ngày học tập. Đêm đọc sách, ngày tập bắn cung, cưỡi
ngựa, lập doanh, bày trận. Các phép binh thư đều thông hiểu cả. Tạ Đức lại

41