Page 314 - Lý Thường Kiệt

vì DÂN - VÌ ĐẠO

còn TUTA chép: "Sư đi đạo hóa, dừng chân ở núi Thứu Phong, tại chùa Khai
Giác và dạy học ữò". Sư được công chúa Thụy Thành, có lẽ là con vua Thái
Tông, và thái phó Lưu Khánh Đàm cấp cho khí dụng để làm chùa (HN).
Sư dạy học trò. Người tới học đầy nhà (TUTA).

"Năm sau, Đinh Tỵ 1077 (bia HN, khi khắc lại, lầm ra Đinh Mão), sư trở
về ấp cũ, thấy chùa Hương Nghiêm đã đồi hoại. Sư bèn nói với Lưu Khánh
Đàm rằng: "Kẻ nhân hiền không quên dấu tích tiên tổ. Xin anh chữa lại
cho". Lưu công nghe nói, vui lòng mà thuận" (HN).
Bấy giờ, quân ta vừa đánh lui quân Tống. Lý Thường Kiệt vừa lập đại
công. Lưu công, và em là Lưu Ba, cũng vừa được chia phần vinh dự. Lưu
công thấy chùa chiền bị chiến tranh làm hư đổ, đang lo sửa sang tự tháp
(Mộ chí Lưu xá).
"Lưu công bèn nói với quốc tướng thái úy Lý Thường Kiệt rằng: "Chùa

Hương Nghiêm là do tổ tiên tôi sửa chữa. Nay đã đổ nát. ông cùng tôi,
chúng ta hãy chữa lại" (HN).
Theo chương trên, ta biết rằng bấy giờ Thường Kiệt còn ở Thăng Long.
Có lẽ Thanh Hóa là thực ấp của ông từ trước, cho nên Khánh Đàm mới bàn
cùng ông chữa chùa Hương Nghiêm ở đó. Thường Kiệt bèn tìm gỗ, sai thợ
tới sửa chùa.
Năm Tân Dậu 1081, hai phò ký lang, họ Thiều và họ Tô*®’, tâu vua xin
ruộng đất của bộc xạ Lê Lương. Vua xét lời tâu, bèn định trả giáp Bối Lý cho
họ hàng Lê công.

Mùa thu năm ấy, Lý Thường Kiệt đi Thanh Hóa trả ruộng, ông lập bia
đá chia ruộng cho hai giáp. Từ nửa đầm A Lôi trở lên, cho giáp Bối Lý; từ
nửa đầm trở xuống, cho giáp Viên Đàm. ông lại dặn đi, dặn lại hai giáp
không được hái một lá lau lách ở hai bên bờ đầm, vì đó là giới hạn (HN).
Hai tên giáp ấy nay đã thay đổi, nhưng đất còn có thể tìm được. Chùa
Hương Nghiêm nay ở làng Phủ Lý. Nếu ta xét bản đồ Thanh Hóa ngày nay,
ta thấy rằng bên cạnh làng Phủ Lý có những làng Nhân Lý, Mỹ Lý. Theo tục
đổi tên ở xứ ta*®’, ta có thể chắc rằng ba làng ấy khi xưa là một và sau mới chia

325