Page 177 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

Để thực hiện thuyết kiêm ái, "kẻ có sức phải giúp đỡ

người khác, kẻ có của phải chia sẻ cho người khác, kẻ hiểu

biết phải dạy dỗ người khác." Hơn nữa phải tạo điều kiện

cho những người già cả không vợ con thì có nơi nuôi dưỡng

cho hết tuổi già, những trẻ nhỏ mò côi không có cha mẹ thì

có nơi nương tựa để khôn lớn".

Xuất phát từ hạt nhân tƣ tƣởng kiêm ái ấy, Mặc Tử đề

xƣớng chủ trƣơng tiêt kiệm (tiết dụng), vì nếu sống xa xỉ thì phải

"giật cái ăn cái mặc của dân". Đồng thời, Mặc Tử phản đối việc

nghe âm nhạc, phản đối việc tổ chức đám tang linh đình, đặc biệt

phản đối các cuộc chiến tranh xâm lƣợc, vì nó "tàn hại muôn

dân", "làm kiệt quệ của cải của trăm họ trong thiên hạ".

Nhƣ vậy, tƣ tƣởng chủ yếu của Mặc Tử cũng là lòng thƣơng

ngƣời, nhƣng thuyết "kiêm ái" của Mặc gia khác chữ "nhân" của

Nho gia ở chỗ đây là tình thƣơng không có phân biệt thân sơ. Vì

thế Mạnh Tử đã công kích Mặc gia là "không cha" mà không

cha là cầm thú.

Trong việc tổ chức bộ máy nhà nƣớc, Mặc Tử chủ trƣơng

ngƣời có tài đức (thƣợng hiền). Hễ bất cứ ai, kể cả nông dân và

thợ thủ công, nếu có tài năng thì có thể đƣa lên chức vị cao, nếu

ai ngu đần thì hạ xuống, dù là dòng họ quý tộc, cho nên các quan

không phải cứ sang trọng mãi, dân không phải hèn hạ suốt đời.

Tóm lại, tƣ tƣởng của Mặc Tử có mặt phản ánh nguyện

vọng của nhân dân lao động, nhƣng thuyết kiêm ái của ông rõ

ràng là mang tính không tƣởng, vì vậy không đƣợc giai cấp

thống trị áp dụng. Sau khi Mặc Tử chết, phái chính thống của

Mặc gia phát triển thành phái hiệp khách chuyên phục vụ cho

một số vua chúa quý tộc.