Page 181 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

triều Hán thi hành chính sách "sát cứ" tức là giao cho các

quan địa phƣơng khảo sát và tiến cử những ngƣời có tài có

đức trong khu vực do mình cai trị. Những ngƣời đƣợc cử

thƣờng đƣợc gọi là "hiếu liêm", "mậu tài", "hiền lƣơng

phƣơng chính" v.v...

Thời Ngụy, Tấn, Nam Bắc triều, Trung Quốc thi hành

chế độ "cửu phẩm trung chính”. Triều đình phái các viên

quan gọi là "trung chính" về các địa phƣơng căn cứ theo tài

năng và đức hạnh, chia những ngƣời có học thức ở trong

vùng thành 9 hạng để nhà nƣớc tùy tài mà bổ dụng.

Những biện pháp sát cử và cửu phẩm trung chính này

đều không tránh khỏi tiêu cực. Thông thƣờng chỉ có con em

dòng dõi quý tộc đƣợc lựa chọn, còn những ngƣời khác tuy

có tài năng cũng ít khi đƣợc tiến cử.

- Thời Tùy Đƣờng: Bắt đầu từ thời Tùy, chế độ khoa cử mới

đƣợc đặt ra, khoa thi đầu tiên gọi là khoa Tiến sĩ, nội dung thi là

văn học.

Đến đời Đƣờng, số khoa thi càng nhiều, gồm có: Tú tài (về

sau bỏ), Minh kinh (hiểu rõ kinh sách), Minh pháp (nắm vững

pháp luật), Minh toán (giỏi toán), Minh thƣ (giỏi viết chữ), trong

đó quan trọng nhất là hai khoa Tiến sĩ và Minh kinh (Tiến sĩ cao

hơn Minh kinh).

Những ngƣời mới đỗ Tiến sĩ đƣợc dự yến vào vƣờn hạnh

Tràng An, gọi là Thám hoa yến. Thời Đƣờng đỗ Tiến sĩ chỉ mới

đủ tƣ cách để làm quan, còn muốn có quan chức thực sự thì phải

thi kì thi tuyển của bộ Lại, nếu trúng tuyển mới trở thành quan

lại.

- Thời Tống: Tiếp tục thực hiện chế độ thời Đƣờng nhƣng

có một số quy định mới: