Page 165 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

Thứ tự của ngũ hành là

Mộc, Hỏa, Thổ, Kim, Thủy. Do

vậy, Mộc sinh Hỏa, Hỏa sinh

Thổ, Thổ sinh Kim, Kim sinh

Thủy, Thủy sinh Mộc. Đồng

thời, Mộc thắng Thổ, Hỏa

thắng Kim, Thổ thắng Thủy,

Kim thắng Mộc, Thủy thắng

Hỏa.

Đổng Trọng Thƣ còn dùng ngày, tháng, bốn mùa trong năm

và âm dƣơng ngũ hành để giải thích số lƣợng các đốt xƣơng và

các bộ phận của con ngƣời.

Về đạo đức, đóng góp quan trọng của Đổng Trọng Thƣ là

việc nêu ra các phạm trù tam cƣơng, ngũ thƣờng, lục kỉ.

Tam cƣơng là ba mối quan hệ: vua tôi, cha con, chồng vợ.

Trong ba quan hệ ấy, bề tôi, con và vợ phải phục tùng vua, cha,

chồng. Hơn nữa, vua, cha, chồng là dƣơng, bề tôi, con, vợ là âm,

mà trời trọng dƣơng không trọng âm, cho nên không những về

mặt quan hệ xã hội mà theo ý trời, bề tôi, con, vợ đều phải ở địa

vị phục tùng.

Ngũ thƣờng là nhân, nghĩa, lễ, trí, tín. Những nội dung này

đã có trong tƣ tƣởng Khổng, Mạnh nhƣng đến Đổng Trọng Thƣ

mới ghép thành một hệ thống và coi đó là 5 tiêu chuẩn đạo đức

thông thƣờng nhất của ngƣời quân tử.

Lục kỉ là 6 mối quan hệ với những ngƣời ngang hàng với

cha, ngang hàng với mẹ, với anh em, họ hàng, thầy giáo và bạn

bè.

Tam cƣơng ngũ thƣờng do Đổng Trọng Thƣ nêu ra đã trở

thành những tiêu chuẩn đạo đức chủ yếu của Nho giáo và đã