Page 50 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

Chương 2

KIẾN TRÚC ĐÌNH, CHÙA
TRONG KHÔNG GIAN VÃN HÓA
VIỆT NAM VÀ NAM BỘ

Đối với kiến trúc khu vực Nam Bọ, qua cuốn sách này, tác giả chỉ nghiên cứu khía
cạnh vãn hóa trên bình diện lịch sử phản ánh qua kiến trúc đình và chùa.
Đa số công trình đình, chùa xuất hiện sớm tại Nam Bộ, từ trước thời Pháp chiếm Nam
Kỳ, đểu bị hư sập hay bị phá hủy như: Chùa Khải Tường, Từ Ân, Cây Mai v.v..., hiện
nay chỉ còn tổn tại một số ít di vật như: Tượng Phật, hoành phi... Vì vậy các tư liệu thuộc
lĩnh vực kiến trúc của các công trình này hiện nay không còn hoặc còn rất ít, tác giả tạm
thời chưa để cập đến.
Mặt khác, loại hình đình và chùa được chọn làm đối tượng nghiên cứu là đình, chùa
của người Kinh - Việt, các loại chùa đền Hoa, Kh’mer, Ân, Chãm v.v..., tác giả chỉ đề
cặp tới hình thức thể hiện, không đi sâu vào đặc diểm văn hóa, vì các kiến trúc chùa dền
này vẫn còn chịu ảnh hường sâu sắc bời văn hóa nước ngoài.
Một vấn đề khá quan trọng khác cần phãn biệt giữa hai đối tượng nghiên cứu Đình và
Chìm như sau:
- Đối với Bắc Bộ, đình và chùa là hai thể loại công trình tôn giáo khác nhau về chức
năng, bố cục, hình thức, kiến trúc v.v... rất rõ nét. Tuy nhiên, đối với kiến trúc đình và
chùa Nam Bộ, nhất là ưong các giai đọan từ cuối thế kỷ XIX trờ về trước, chúng chỉ khác
nhau ờ chức năng sử dụng, còn lại chúng khá giồng nhau về hình thức kiến trúc, sờ dĩ có
hiện tượng này là do tại Nam Bộ trước đây thường sử đụng một loại hình “dàn trò” (như
một mô-đun đơn vị), đó là cấu trúc nhà “bánh ít”, sau đó mờ rộng bằng cách “ghép” nhiều
mô-đun đơn vị cấu trúc ấy lại với nhau theo các kiểu “bát dần” (nối liền lién tiếp nhau),
hoặc “sóc đoại”(kiểu úp chén), hay “sóc đoại có sân trong” (có sân trong),... Với cách cấu
trúc này hình thức kiến trúc thường khá giống nhau giữa đình và chùa.
Sâu xa hơn, tại Nam Bộ, đình và chùa có bước khởi đầu giống nhau, đó cũng là
nguyên nhãn có hiện lượng kiến trúc đình và chùa khá giống nhau, đặc biệt là các kiến
trúc đình chùa cổ.
51