Page 48 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

Hình 1.91. Mặt đứng chùa Kh'mer. Hình 1.92. Nội thất chùa Kh'mer.
[Nguồn: 04] [Nguồn: 67]
Qua ba hình thức đình chùa cơ bản nêu trên cho thấy: Mỗi loại hình đình, chùa của
mỗi dân tộc đểu phản ánh đặc tính vãn hóa riêng cùa dân tộc mình, trong dó hai luồng
văn hóa “trọng lý” (3 ĨÍĨ) phương Bắc và “trọng tình” (S ttr) phương Nam được biểu
hiện rất rõ nét qua hình tượng kiến trúc cơ bản cùa từng loại hình đình, chùa.
Theo bước chân lịch sử với những thăng trẩm đây biến động của Nam Kỳ Lục Tỉnh,
gần 400 năm ấy, kiến trúc đình, chùa Nam Bộ, những công trình văn hóa nghệ thuật tiêu
biểu cho sinh hoạt người dân vùng đất mới phía nam Tổ quốc, cũng đã hình thành và
phát triển. Lịch sử Nam Kỳ là một chuỗi dài đấu tranh để tổn tại, có lúc tường chừng
như bị cắt lìa khỏi cơ thể Tổ quốc, nhưng với truyển thống kiên cường, bất khuất, không
đẩu hàng xâm lược; qua nhiểu mất mát hy sinh, đấu tranh gian khổ, miển Nam đã giành
được độc lập, thống nhất nước nhà và đang tiến vào kỷ nguyên hòa bình, phát triển.
Kiến trúc dinh, chùa Nam Bộ cũng đã có những bước thăng trầm tương tự. Từ những
“ngôi nhà chung” và “thảo am” với vậl liệu xây dựng thô sơ khiêm tốn của buổi đầu lập
ấp, khẩn đất, khai hoang; người dân Nam Bộ đã phát triển thành đình - chùa làng, nhũng
cơ sờ vật chất cần thiết đẩu tiên cho sinh hoạt vãn hóa cộng đồng nông thôn. Nhưng
người dân Nam Bộ chưa được sống hòa bình thì giặc “Tây Dương” đã xâm lãng bờ cõi.
Nưóc mất, nhà tan thì đình, chùa cũng xiêu tán. Để bảo vệ di sản văn hóa hiếm hoi của
mình tại Nam Bộ, người dân nơi đây vẫn duy tu, sửa chữa và phát triển kiến trúc đình,
chùa. Trong chiến tranh giữ nước tạí miển Nam, có nhiều công trình kiến trúc đình, chùa
đă bị hư hỏng và hủy hoại, nhưng nhiều “thế hệ” kiến trúc dinh, chùa mới vẫn tiếp tục
mọc lên, cái sau hoàn thiện, hiện đại hon cái trước. Người dân Nam Bô đã mặc nhiên
thực thi trình tự tiếp thu-chọn lọc-nâng cao-kế thừa trong việc tiếp cận và giao lưu với
văn hóa phương Tây. Đây là cơ sở để xác lặp tính hiộn đại và cho ra đời những sản phẩm
văn hóa nghệ thuật mới trong các thời kỳ, trong đó có kiến trúc đình, chùa. Qua bao

49