Page 45 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

Như vậy, trong nhận dạng chung về mảng kiến trúc đình, chùa, chúng ta dể thấy được
rằng trong mỗi công trình kiến trúc đình, chùa đểu ít nhiểu tổn tại hai đặc tính song
song: Tính Iruyền thống Iheo những nội dung văn hóa cổ xưa và tính hiện đại theo
những hình Ihức vãn minh đương thời. Do đặc tính chung của vãn hóa Việt Nam: Khả
năng bảo tồn mạnh hơn khả năng phát triển; cái mới - cái hiện đại thường là những “trăn
trờ” trước khi đưa vào ứng dụng, vì vậy có chậm hơn so với bước tiến chung của văn
minh dương thòi. Mặt khác, do có sự “dè chừng, cân nhắc” trước cái mới (hông qua các
kết quả của sự hỗn dung và tiếp biến, người Việt có đủ khả năng loại trừ những yếu tố
không phù hợp, tiếp biến các yếu tô' tương đồng và tích hợp các đặc tính tương đối phù
hợp với “cơ chê” văn hóa của mình. Từ cơ sờ đó xây dựng nhũng hình tượng kiến trúc
mang tính hiện đại, nhưng vẫn bảo tồn được nội dung văn hóa truyền thống. Đây là quá
trình chọn lọc trong môi trường văn hóa Việt Nam, kết quả sẽ cho ra đời những sản
phẩm vật chấl vừa mang tính bảo tồn của vãn hóa truyền thống vừa không xa lạ với vãn
minh hiện đại. Đình, chùa Việt Nam, từ rất lâu, đã làm dược điều này và hiên nay cũng
đang thực hiện bước đi ấy.
1.5.2. Loại hình kiến trúc đình, chùa người Việt tại Nam Bộ
Đình, chùa người Việt có mặt khắp mọi nơi trên mảnh đất Nam Bộ. Đó ]à những
không gian thiêng liêng của làng quê xưa và là những điểm hội tụ và tỏa sáng cùa văn
hóa đặc thù Nam Bộ.
1.5.2.1. Hình thức ngoại thể
Đình, chùa người Việt tại Nam Bộ thường đơn giản, mặt tiển thường không phức tạp
hoặc chi tiết hóa cầu kỳ (Xem hình 1.87), chỉ điểm xuyết trẽn bò nóc hay bờ mái một sô
các hình dạng điêu khắc hay họa tiết truyển thống như hoa lá, hoặc tứ linh (long, lân,
qui, phụng), hay Thất hiền... Mái thường xuôi thẳng, nhẹ nhàng, ít giao mái phức tạp.
Màu sắc thưòng là màu tự nhiên cùa vật liệu, đôi chỗ không màu hoặc màu lạnh. Tất cả
tạo nên thế thanh thoát, chúng mang tính chất tĩnh nhiều hơn dộng.
1.5.2.2. Trang trí nội thất
Nội thất đình, chùa người Việt thường phức tạp hơn ngoại thể ở các hình thức diêu
khắc, chạm trổ, hội họa v.v... trên các thanh kèo, hoành phi, cửa võng, liễng đối (Xem
hình 1.88)... Màu sắc thường sử dụng màu nóng (Vàng, dỏ) nhiều hơn màu lạnh. Tất cả
tạo thành một phức hợp phong phú cả về nội dung lẫn hình thức cũng như chú đề, chúng
mang tính chất động nhiều hơn tĩnh.
Nhìn chung, kiến trúc đình, chùa người Việt thường dược cân nhắc thể hiện hài hòa
giữa nôi dung và hình thức, giữa không gian nội thất và ngoại thể..., trong đó, yếu tố tâm
linh được đặc biệt chú trọng hơn qua phong cách “động trong, tĩnh ngoài” cùa lối kiến
trúc đình chùa truyền thống theo tư duy “trọng tâm bất chấp tướng”, như nhiều đình,
chùa Việt đã từng thể hiện và tổn tại. Đó cũng là những đặc tính vãn hóa mà các phần
sau sẽ phân tích kỹ hơn.
46