Page 24 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

Giai đoạn từ 1620 đến 1698 có thể mệnh danh là giai đoạn hình thành Sài Gòn-Nam
Bộ, trong đó, Sài Gòn trở thành thị trấn đông dân nhất (khoảng 10.000 người), một đầu
mối giao thông, một địa điểm chiến lược khá quan trọng tại Nam Bộ đã được khẳng định.
b) Kliái quát thực trạng kiến trúc đình, chùa
Làng mới luôn luôn đòi hỏi có những cơ sờ công ích, trong đó có hệ thống văn hóa
“đình, chùa, miêu, võ”, là nhu cầu tâm linh cơ bản của một làng truyển thống. Hơn nữa,
với lối sống trọng tình vốn có của cư dân nóng nghiệp, các nhân vật có công khai khẩn
đất hoang, mờ chợ, sửa cầu, đắp lộ... làm lợi cho cộng đồng dân cư được tôn thành “tiền
hiền và hậu hiền”, được nguời dân muôn đời thờ tự theo đạo ]ý “uống nước nhớ nguồn”.
Ngôi đình ra đời rất sớm ờ Nam Bộ xuất phát từ nhu cầu thực tế ấy. Rất nhiểu ngôi đình,
tuy còn thô sơ, đã được lưu dân Việt xây dựng lên tại Nam Bộ, nó trờ thành cơ sờ tín
ngưỡng có tính chất chính thống. Rất tiếc, cho đến ngày nay, sau những năm dài binh
biến cùng với qui luật sinh tổn của thời gian, kiến trúc đình trong giai đoạn sơ khai này
hầu hết đã không còn tổn tại, chì còn lại Đình Thõng Tây Hội (Xem hình 1.32) tại
TP.HỔ Chí Minh (1698 - Gò Vấp). Tuy nhiên, sau nhiều lần tu sửa, dáng vẻ kiến trúc
hiện nay cùa đình Thông Tây Hội do lần tu sửa năm 1896 và những năm gẩn đây tạo
nên, không còn như thời mới tạo dựng.
Chùa làng xuất hiện trong thời gian này cũng chỉ nhằm thỏa mãn nhu cầu tâm linh,
cẩu sự bình yên hơn là tu học giấo lý nhà Phật. Tuy nhiên, cũng như đình, kiến trúc chùa
giai đoạn này hẩu hết bị tàn phá, chỉ còn lưu dấu lại đôi ba ngôi cổ tự, có thể kể đến như:
Chùa Long Thiền (1664 - Biên Hòa) (Xem hình 1.33), chùa Bửu Phong (1676 - Biên
Hòa) (Xem hình 1.34), chùa Tam Bảo (1680 - Hà Tiên) (Xem hình 1.36), chùa Kim
Chương (cuối thế kỷ XVII - Sài Gòn), chùa Đại Giác (cuối thế kỷ XVII - Biên Hòa)
(Xem hình 1.35)..., nhưng hẩu hết các kiến trúc trên không còn mang dáng kiến trúc đặc
trưng cho giai đoạn lịch sử khởi đựng, mà dã biến dạng qua các lần tu sửa. Chùa trong
lúc này thường không có cao tăng trụ trì, do đó việc thờ cúng mang tính dân gian, giống
như đình.

Hình 1.32. Dinh Thóng Tày Hội (1698). Hình 1.33. Chùa Long Thiền (1664).
[ Nguồn: 04] [Nguồn :TG]

25