Page 167 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

tiết mặt đứng, chi tiết nội thất và bô cục cảnh quan xung quanh di tích ấy, di nhiên trên
cơ sở khoa học bảo tổn.
Kế đến, trong thiết kế Irùng tu di tích, ngoài các công tác chính nhu lập dự án, lập
bản thiết kế... theo đúng kỹ thuật trùng tu; định hướng cho khâu chuẩn bị kỹ thuật này
là: Trong dự án thiết kế luôn tuân thủ các giải pháp thích nghi di sản và hoàn cảnh lịch
sử mang dấu ấn thời đại cùa giai đoạn xuất hiện di tích, nhất là điều kiện kỹ thuật và
chất liệu xây dựng. Đặc biệt dối với các di tích kiến trúc phức hợp với nhiều “lớp” xây
dựng ờ nhiều thời diểm lịch sử khác nhau, trong trường hợp này, hoàn cảnh lịch sử trong
từng giai đoạn xuất hiện của từng “lớp” xây dựng nên được đặc biệt coi trọng trong
nghiên cứu thiết kế trùng tu. Tính chính xác lịch sử là diều rất quan trọng và cần thiết
trong mọi công tác bào tổn. Minh chứng thực tế cho thấy kiến trúc đình, chùa Nam Bộ
đa phần là cấu trúc gỗ (thường là danh mộc rất “già”) xuất hiện vào các thế kỷ trước
(XVIII, XIX, XX), và thường làm bằng thủ công, do đó, “đối với kiến trúc dân gian Việt
Nam, việc áp (lụng phương pliáp khôi phục theo mẫu tương tự (anaìog) là điêu đáng cán
nhắc, bởi kiến trúc này ít lăm tlieo klinôn mẩu" [28], Đối với di tích kiến trúc đình, chùa
Nam Bộ, các hoàn cảnh lịch sử chủ yếu của từng giai đoạn đã được nêu khái quát ờ
chương 1 của cuốn sách này, dó là cơ sở cho các nghiên cứu chi tiết hơn trong thực tế
công tác bảo tồn.
Sau cùng, là việc thi công trùng tu, bên cạnh việc tuân thủ chính xác các bản vẽ thiết
kế kỹ thuật và bản vẽ thi cỏng, để đảm bảo tính nguyên gốc của hiện trạng so với các
yếu tỏ' mới, định hướng là: Trong mọi tình huống nên đảm bảo tối đa tính nguyên gốc
của di tích, như vậy, nếu như thực tế công tác trùng tu, khi “va chạm” vào thực thể di
tích, có “phát sinh” những sự cố khỏng lường trước được so với khảo sát ban đđu và bắt
buộc phải chuyển sang khôi phục từng phán di tích. Trong tình huống này, ngoài việc
“chì được làm hết sức thận trọng trên cấc cơsâkhoa học khách quan vả... cần biết điểm
dừng" [28], công tấc trùng tu phải đảm bảo, không được thay đổi cấu trúc không gian,
hình khối kiến trúc, bô' cục [ổng thể... dù ở một chi tiết rất nhỏ. Bời lẽ, nội hàm hay bán
chất kiến trúc hoặc giá trị phi vật thể, được biết đến qua sự tồn tại của các yếu tô bộ
phận và chi tiết (xem 3.2). Cấu trúc hình thức bị phá vỡ đổng nghĩa với việc mất dần giá
trị vãn hoá phi vật thể của di tích.
4.1.2. Văn hóa phi vật thể trong kiến trúc đình, chùa Nam Bộ

4.1.2.1. Gìn giữ di sản tình thần và truyền thống
Đối với di sản kiến trúc, đôi lúc, trong công tác bảo tồn có sự nhầm lẫn, một số ít
“chuyên gia” chỉ xem nó là di sản vật thể, mọi khoa học bảo tổn, chủ yếu, giành cho giá
trị vật thể cùa di sản; giá trị phi vật thể hàm chứa trong nó ít dược hoặc không được chú
trọng. Đây là thiếu sót cần củng cố và bổ sung kịp thời trong công tác bảo tồn mà cuốn
sách này muốn dề cập tới.
168