Page 164 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

Chương 4

VẤN ĐỂ ĐỊNH HƯỚNG BẢO TỔN VÀ PHÁT HUY
ĐẶC ĐIỂM VĂN HÓA - LỊCH s ử CỦA KIÊN TRÚC
ĐÌNH, CHÙA NAM BỘ TRONG PHÁT TRIEN

4.1. GÌN GIỮ BẢN SẮC VĂN HÓA VỚI VÂN ĐỂ BẢO TỔN DI SẢN KIẾN
TRÚC ĐÌNH, CHÙA NAM BỘ

“Di sản văn liáa Việt Nam là tủi sản quí giá của cộng đồng các dân rộc Việt Num vù lù
một bộ phận của dì sàn văn hóa nhân loại, có vai trò to lớn trong sự nghiệp difng nước và
giữ/tước của nhân dân tu"[6]. Kiến trúc đình, chùa Nam Bộ cũng nàm trong số các tài sản
quí giá ấy. Nhung tiếc thay! Hiện nay, theo PGS. KTS Đặng Thái Hoàng, "đang lan trùn
một hiện tượng gọi lù “chủ nghĩa thủ pháp”, đó là sự lía tỉa lót, thêm thắt lùm mất đi “tính
thống nliất” của tác phẩm kiến trúc"[22], điều này càng không tốt dối với kiến trúc đình,
chùa và càng khòng thê được đối với một di sản văn hóa được liệt hạng.
Như các phần trẽn dã trình bày, kiến trúc đình, chùa Nam Bộ, trong cấu trúc của nó
luôn tồn tại cùng lúc hai yếu tố hình thức và nội hàm mang ý nghĩa vật thể và phi vật thể
với hai giá trị văn hoá lương ứng. Vì vậy, bảo tồn di sản vãn hoá kiến trúc cũng chính là
bảo tồn đồng thời cả hai giá trị này.
4.1.1. Vàn hóa vật thế trong di tích kiến trúc đình, chùa Nam Bộ
4.1.1.1. Gìn giữ vị trí Xây dựng di tích đình, chùa
Tuy rằng di tích đình, chùa thuộc di tích kiến trúc tôn giáo, nhưng ờ phạm vi rộng
hơn, bất kỳ di tích kiến trúc nào cũng nằm trong một phức hợp cùa tổng thể làng xã nơi
I1Ó tồn tại, chúng góp một phẩn quyết định bộ mặt làng xã và các khu dân cư lân cân.
Tuy nhiên, phức hợp ấy luòn biến động không ngừng theo thời gian, làm mất dẩn một
cách tự nhiên “tính nguyên gốc” mang tính cộng đồng của môi trường tổn tại di tích,
đây là một thực tế khó Ithăn cho công tác bào tồn trên bình diện rộng. Hiên nay gần như
hẩu hết di tích đình, chùa tại Nam Bộ đều có nguy cơ bị tách rời khỏi khung cảnh mà nó
ra đời (the setting in which it occurs). Chính xác hơn, khung cảnh ấy, theo những biến
dộng lịch sử khá gay gắt như đã trình bày ỡ chương 1, đã lui vào quá khứ nhường chỗ
cho một khung cảnh mới thay thế.

165