Page 160 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

đâm trinh, cột kê” không có “xuyên lui” chống bão, cũng không có “chân ngạch cửa”...
được sử dụng rộng trong kiến trúc đình, chùa Nam Bộ nhằm úng xử với đặc điếm môi
trường tự nhiên trên.
Trong điều kiện giao thồng rất khó khăn trong buổi đầu tại Nam Bộ, giao thông
đường thủy là chính, phương tiện chuyên chở là ghe, thuyền, cộ, bè... nên vật liệu
chuyên chở càng gọn càng tốt. Vì vậy, “gỏ tròn” được chế tác thành “gỗ hộp” (tiết diện
hình chữ nhạt hoặc vuông) dể dẽ chuyên chờ. Đó là mội trong các lý do mà đa phẩn gỗ
sử dụng tại Nam Bộ sau này đổu là gỗ hộp. Gỗ hộp còn có mặt tiếp xúc lớn nhất với
Ihanh kèo và “rui” lợp ngói máng xối (không có “mè”) nẽn ổn định hơn khi tiếp xúc với
mưa to, vì vây, tại Nam Bộ, đòn tay “tròn” đã được thay thế bằng đòn tay “hộp” trong
kết cấu bộ mái.
Đồng thời, để ứng phó với môi trường tự nhiên thiếu nước ngọt trong sáu tháng mùa
nắng, người Nam Bộ đã có nhiều lu, vại, mái, khạp... để húng và trữ nước mưa sử dụng
suốt mùa nắng nóng. Đối với đình, chùa, lượng nước ngọt cần rất nhiểu cho sinh hoạt
trong mùa nắng, nhất là trong các dịp rằm, nguơn, lễ, tết... Lu, vại... khồng đù đáp ứng
cho nhu cầu lớn lao này, chính vì vậy, trong kiến trúc đình, chùa Nam Bộ xưa kia hầu
hết đểu có hồ chứa nước mưa rất lớn phục vụ cho thực tế ưên.
Ngoài ra, hầu hết bao cảnh đình, chùa Nam Bộ trước kia đều có rất nhiểu cây ăn quả,
ngoài việc có thêm vật thực đáp ứng nhu cẩu củng lễ, tạo cảnh quan, cây xanh trong
khuôn viên đình, chùa còn góp phần cải tạo vi khí hậu tại khu vục, giảm bức xạ nhiệt,
tạo cảm giác dễ chịu (một trong các điểu kiện cảnh quan) cho khách thập phương, đó
cũng là một ứng phó với môi trường tự nhiên của dinh, chùa Nam Bộ.
Như vậy, kiến trúc đình, chùa Nam Bộ, trong bản thân công trình, đã phản ánh rất rõ
vai trò văn hóa ứng xử của mình đối với môi trường tự nhiên.
Thông qua các đé mục vừa nẽu trên cho thấy rằng:
Các hình thức kiến trúc đình chùa Nam Bộ, từ vị trí tọa lạc đến tổng mặt bằng kể cả
chi tiết kiến trúc, da số, đều phù hợp với nhu cầu sử dụng, điẻu kiện tự nhiên, điểu kiện
kinh tế, tập quán sống và môi trường địa lý dặc thù vùng Nam Bộ.
Tuy nhiên, theo dòng lịch sử, các biểu hiện văn hóa kiến trúc đình chùa Nam Bộ đã
có nhiều thay đổi về mặt hình thức nhằm phù hợp với xu thế mới qua từng thời kỳ. Các
thay đổi này được nhặn thấy qua sự biến đổi của tổ hợp mặt bằng, mặt đứng, mặt cắt,
không gian nộị thất kể cả một số chi tiết kiến trúc. Các biểu hiện ấy, theo thời gian, đã
chuyển dần từ hình thức tĩnh sang hình thức động thông qua phong cách kiến trúc và
giải pháp kết cấu của từng công trình kiến trúc dinh, chùa cụ thể.
Về nội dung, kiến trúc đình chùa Nam Bộ có được một nội hàm khá phong phú trong
việc kế thừa lịch sử, giao lưu văn hóa và tiến triển thời đại. Các nội hàm này chính là
truyền thống vãn hóa trọng tình, truyền thống tích hợp văn hóa và truyển thống cách tân,

161