Page 44 - Huế Trong Tôi

Tây. Việc triều đình cần bàn nhiều nhâ't cũng chỉ là một
• Ạ 7 Ạ ' (-|n /K f|
việc chông Tây .
Các tỉnh Nam Kỳ tiếp theo nhau bị Pháp chiếm mà
triều đình lại phân hóa kịch liệt, người chủ trưong đánh,
người lại bàn hòa, còn Đặng Huy Trứ lại xác định chỗ
điing của mình là đứng về phía nhân dân quyết cùng

nhân dân chiến đâu tói cùng:
"Bạch quỷ cừ kham thiện thuyết từ,
Nhãn dân thố địa khởi chung khuy”.
(Quỷ trắng miệng mồm đầy ý thiện,
Dân đâu chịu bỏ đâ't đai này!).
Chủ trưong chống xâm lược Pháp của Đặng Huy Trứ
có một điểm râ't đáng chú ý, ông quyết chiến nhưng
không phải đến cùng, bất chấp tình hình như thế nào, mà
tỏ ra có tình thần rất sáng suô't và hành động rất thích

hợp. Òng nhận thây trong t'mh hình đâ't nước hồi đó, một
yêu cầu lón đặt ra cho lịch sử: phải đổi mới, đó là một tất
yếu của lịch sử Việt Nam lúc đó.
Nhò có điều kiện đi ra công cán nước ngoài (ông đã có
hai chuyến đi sang Hương Cảng và Áo Môn vào những
năm 1867 - 1868), Đặng Huy Trứ thấy cần phải duy tân
đổi mới đất nước, phải học tập các mặt hay, mặt mạnh
của nước ngoài, tìm cách mở mang công nghiệp, tiếp thu
kỹ thuật phương Tây để xây dựng đâl nước, phải có
thuyền, tàu, súng đạn theo kiểu phương Tây, trên cơ sở
đó chống giặc bảo vệ đất nước.
Với cách nhìn đúng đắn và tích cực đó, ông đặt hy
vọng và từi tưởng trước hết vào sức mạnh của dân:

42