Page 41 - Huế Trong Tôi
P. 41
ĐẶNG HUY TRỨ
VỚI TỪTHỤYẾUQUY
Đặng Huy Trứ (tự Hoàng Trung) quê ở làng Thanh
Lưong (nay thuộc xã Hưong Xuân), huyện Hương Điền,
tỉnh Thừa Thiên Huế, sinh năm 1825 và mâ't năm 1874,
thọ 49 tuổi. Ông xuâ't thân từ một gia đình có truyền
thống học vâh và yêu nước. Thông mũih từ nhỏ, ông đi
học, thi Hương đỗ Cử nhân khi mới 18 tuổi (1843), thi Hội
năm 1847 đỗ Tiến sĩ, nhưng vì bài văn phạm húy nên đã
bị cách Tiến sĩ và mâl luôn cả chức Cử nhân. Sau đó đi thi
Hương lại, ông đỗ thủ khoa (Giải nguyên), nhung mãi tới
năm 1856 mới ra làm quan. Vì có tài, ông được cử giữ
nhiều chức vụ quan trọng tại nhiều địa phương trong
nước, còn được vua Tự Đức cử đi làm ngoại giao vói
nhiều noi ở nước ngoài (Lưỡng Quảng, Hương Cảng, Ma
Cao...). Đặng Huy Trứ văn chương học thuật đều giỏi, có
đầu óc đổi mới. Nhà yêu nước Phan Bội Châu đã có đầy
đủ cơ sở để khẳng định Đặng Huy Trứ "là một trong
những người trồng mầm khai hóa đầu tiên ở Việt Nam".
Khác với những nhà văn thân, sĩ phu cùng thời
thường xem thường, coi khinh việc buôn bán, cho đó là
39
