Page 43 - Huế Trong Tôi

đại Tây Sơn, lên ngôi hoàng đế (năm 1802). Nhà nước
quân chủ chuyên chế mới được tái lập tuy có một số mặt
phát triển so với trước nhung lại đối lập với nhân dân -
chủ yê'u với nông dân, còn triều đại Tây Son tương đối
tiến bộ về một số mặt đã bị đánh bại, làm cho thời cơ

chuyển sang một thời kỳ mới cùng hòa mình vào thế giới
bên ngoài đang chuyển mạnh sang chủ nghĩa tư bản của
Việt Nam đã bị thủ tiêu. Sau khi lên ngôi, các vua Gia
Long, Mữrh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức đã không phát huy
được điều kiện thuận lợi, đất nước thống nhất sau một
thời kỳ dài chia cắt, lại cũng không nhận thức được rằng
tìiứi hình thế giới và trong nước đã có nhiều thay đổi, đòi
hỏi phải có sự đổi mới, mà vẫn ra sức củng cố chế độ
quân chủ chuyên chế đã lỗi thời, nên đất nước vẫn không
bứt phá lên được, nhìn chung xã hội Việt Nam vẫn nằm

trong tình trạng trì trệ, bế tắc về kũứi tế - tài chứih. Kết
quả là các mầm mống khủng hoảng bước đầu được khắc
phục dưới triều đình Tây Son nay lại xuất hiện, biểu hiện
ở chỗ khởi nghĩa nông dân bùng nổ ngay từ khi Gia Long
lên ngôi, rồi kéo dài về sau, càng ngày càng lan rộng, làm
cho chế độ phong kiến Việt Nam càng lún sâu hơn vào
con đường suy vong.
Chừih vào lúc đó, tư bản Pháp nổ súng đárứi chiếm
nước ta, mở màn là cuộc tâh công của hạm đội Pháp vào
cảng Đà Nang (năm 1858). Thái độ của Đặng Huy Trứ
đôl với thực dân Pháp được xác định dứt khoát từ râ't
sớm. Ngay từ đầu, ông đã xác định thái độ chủ chiến:
"Nay việc lợi hại nhất của quốc gia chi có việc là chống

41