Page 205 - Hai Bà Trưng

Hiền thê em hỡi! Như ta đây bây giò thân làm
quận mục, thông một địa phương, chưa đỉnh chung*
mấy, cũng cao lương^ chưa phong ấn thời vỢ con cũng
vinh hiển đó mà! Song ta nghĩ rằng: Ngọc đường kim
mã^ vào luồn ra cúi nữa mà chi, tóc rôl da chì, cái kiếp
chủ nhà ra đứa ở!
Khốn nạn thay, dân trăm họ, trằn trọc trâu ngựa,
ai đoái thương chút nỗi cơ hàn, thế mà ta vác mặt vối
giang sơn, dầu phú quý cũng là thêm hổ thẹn!
Đời trước có câu rằng: "Đại trượng phu sinh thế,
đương tế đại nạn lập đại công, An năng khuất thân vi
tha nhân dich"‘‘.

’ Đỉnh chung; chảo nấu cơm. và chuông để ra hiệu khi ăn uống. Chỉ sự
giàu có của người làm quan.
^ Cao lương: Những thức ăn ngon lành của kẻ giàu có quyền quý.
^ Ngọc đường kim mã: nhà ngọc và cửa có ngựa vàng (kim mâ do chữ
kim mã môn mà ra)
Ngọc đường: điển tích là; đời Tống, Tô Định Giản làm quan Hàn lâm
học sĩ, được Tống Thái Tổ ngự thư bốn chữ: "Ngọc đường chi thự'
để treo trước đình. Sau này chữ ngọc đường được dùng để chỉ dinh
nhà quan Hàn lâm học sĩ và quan quyền nói chung.
Kim mã: do điển: Hán Vũ, đúc ngựa vàng để trước cửa điện Vị ương
và đặt tên cửa cung Vị ương là Kim mã môn, bắt các quan cử buổi
chầu thì đợi chiếu ở đó.
0 đây ý nói làm quan quyền.
“ Kẻ trượng phu sinh ra ở đời, phải trừ nạn lớn lập công to chứ đâu lại
chịu cúi mình làm đầy tớ người khác? Đây là câu nói khảng khái của
Lê Lợi trả lời bọn giặc Minh khi chúng muốn dùng chữ vị tước lộc để
dụ dỗ Lê Lợi ra làm quan cho chúng. Xem Việt sử thông giám cương
mục. Bản dịch của Viện sử học, 1959, tập IX, trang 5.
206