Page 425 - Dinh Dưỡng Cận Đại

10. TÁC ĐỘNG LIÊN QUAN GIỮA THUOC VÀ CÁC CHẤT DINH DU&NG

Sự khác nhau và tác động ảnh hưởng qua lại giữa các chất dinh dưỡng, vi lượng
và thuốc, nhiều khi rất khó xác định phân biệt. Một sô" khảo sát gần đây về triệu
chứng độc đôi với cơ thể, đã chứng minh do lạm dụng các vitamin và acid amin, đã
nhấn mạnh tối tầm quan trọng trong cân bằng các chất dinh dưỡng, và rất cần phải
theo dõi sự ảnh hưởng qua lại, tác động giữa thuốc và các chất dinh dưỡng khi sử
dụng, đế phòng và điểu trị bệnh.
Thí dụ khi sử dụng thuôc viên vitamin pp (niacin) để điều trị bệnh đái tháo
đường với liều dùng 'hàng ngày là 25mg/kg TLCT, đã ảnh hưởng đến sự cân bằng
các chất dinh dưõng. Đặc biệt trong điều trị một số bệnh nhiễm trùng phải dùng
liều kháng sinh cao, hoặc điều trị bệnh ung thư, phải dùng một sô" thuốc đặc hiệu,
đã tạo cho cơ thể, và các vi sinh vật hình thành các chất đô"i kháng hoặc các sản
phẩm dẫn xuất, chô"ng sự hấp thu và tác động chuyển hoá của thuốíc. Cũng đã nhận
thấy, có sự liên quan tác động ảnh hưởng giữa thuốc và các chất dinh dưõng và
rượu, đã gây mất cân bằng các chất điện phân (electrolyte) dẫn đến lợi tiểu và
nhuận tràng.

Nhiều chất dinh dưỡng đã được xác định là có ảnh hưởng tối sự chuyển hoá tác
động và hiệu lực của thuốc, và cần được theo dõi trên từng cá thể bệnh nhân.
Không chỉ với thuốc là hỢp chất hoá học, đã có trường hỢp bệnh nhân dễ mẫn cảm,
được sử dụng nước uô"ng cam thảo với lượng cao, đã làm tăng hoạt tính hormon
corticoid dẫn đến tăng áp lực máu (1).

1. Tác động của các chất dinh dưỡng với thuốc
Một sô" hỢp chất hoá học là thuốc khi qua hệ thốhg tiêu hoá (dạ dày ruột) có thể kết
hỢp làm thay đổi sự hấp thụ thuốc (bảng 6.17). Sự kém, giảm hấp thụ của tetracycline
đã được nhiều tác giả khảo sát do kết hỢp tạo phức với các cation có hoá trị 2 và 3, có
thể làm mất cân bằng calci và sắt. Việc sử dụng nhiều chất kháng acid (antacids) có
thể gây triệu chứng suy kiệt phosphat và hình thành dịch không hoà tan phosphat
nhôm hoặc manhê (2). Cũng có thể dẫn đến sự thiếu hụt các kim loại nặng trong cơ thể
nếu trong khẩu phần ăn có sử dụng nhiều thực phẩm có phytat.

Bảng 6.17. Tác động liên quan tự nhiên giữa các chất dinh dưỡng và thuốc

TT Tác nhân Tác động ảnh huỏng

1 Tetracyclin phytat Kết hợp với kim loại nặng thành hợp chất không hấp thụ.
2 Neomycin, Kết hợp với acid mật và giảm hấp thụ các vitamin tan trong
cholestyramin dầu.

3 Dầu parattin Hoà tan và tách biệt với các thuốc ưa mỡ, vitamin.
4 Chất kháng acid Kết hợp hình thành dạng phosphat không hoà tan.
(nhôm và manhê)

417