Page 287 - Dinh Dưỡng Cận Đại

9. Protein

Một số khảo sát nghiên cứu gần đây đã nhận thấy protein khẩu phần, có tác
động nghịch tới huyết áp, nhưng số lượng khảo sát chưa nhiều và chưa làm rõ
thành phần protein trong khẩu phần: protein động vật hay thực vật (26). Năm 1996
Obarzanek và c s đã thử nghiệm và nhận thấy một sô' acid amin đặc hiệu có thể tác
động tới chất dẫn truyền thần kinh hoặc trực tiếp điều hoà huyết áp. Thí dụ: bổ
sung cấp tính tryptopan hoặc tyrosin ngoại biên hoặc trực tiếp vào hệ thống thần
kinh trung ương sẽ có tác động giảm huyết áp trên động vật thử nghiệm (26).

10. Glucid

Nhiều công trình thử nghiệm đã thông báo các đường glucid đơn giản có thể đề
kháng insulin. Trên chuột thử nghiệm sử dụng lượng cao glucose sucrose, ửuctose
đã làm tăng áp suâ't máu, so với nhóm đối chứng và có thể tăng tác động của NaCl
với huyết áp, và có thể tăng huyết áp cao trên động vật thử nghiệm (8). Nhưng trên
cơ thể người, thực nghiệm chưa đủ để xác định lượng glucid có ảnh hưởng đến tăng
huyết áp.

11. Khẩu phần ăn chay

Nhiều theo dõi khảo sát và thử nghiệm, đã xác định khẩu phần ăn chay, có
thêm sữa và trứng đã có tác động làm giảm, và đề phòng tăng huyết áp so với nhóm
cộng đồng không ăn chay ăn thịt cá (27). Trong khẩu phần ăn chay có sữa, trứng đã
hạn chế sử dụng acid béo bão hoà mà sử dụng nhiều acid béo chưa bão hoà đa nốì
đôi, nhiều loại rau quả và chất xơ tiêu hóa. Trong khẩu phần ăn chay thường có
lượng glucid, kali, manhê và calci cao hơn và lượng protein ít hơn so vối nhóm
không ăn chay. Thay lượng mỡ động vật bằng tinh bột hoặc đường, không làm giảm
huyết áp nhưng thay bằng rau quả kể cả dùng dầu thực vật, đã có tác động là giảm
huyết áp (27). Tác động của xơ tiêu hóa tối huyết áp hiện vẫn chưa được làm rõ và
rất cần đưỢc tiếp tục khảo sát (28).

12. Phòng và điểu trị huyết áp

Với trẻ em ngoài sự liên quan giữa béo trệ và huyết áp, còn có sự tác động trực
tiếp giữa thay đổi trọng lượng cơ thể và áp lực máu (29). cần chú ý đặc biệt đề
phòng béo trệ trẻ em không trở thành béo trệ ở tuổi trưởng thành. Đề phòng béo
trệ, cần chú ý ngay từ tuổi nhà trẻ, mẫu giáo và học đường, nhằm đề phòng các
bệnh tim mạch và huyết áp cao, khi bước vào tuổi trưởng thành (9-18 tuổi).

Đã có khá nhiều thử nghiệm theo dõi khảo sát đề phòng tăng huyết áp ở người
lớn chủ yếu tập trung vào khâu quản lý khẩu phần ăn, hạn chế lượng muốĩ, hạn
chế uốhg rưỢu, giảm nhiệt lượng khẩu phần, bổ sung đủ lượng kali, calci, manhê,
luyện tập thể dục thể thao, aerobic đều hàng ngày trong 6 tháng, áp lực tâm trương
và tâm thu sẽ giảm trung bình, theo thứ tự là 2,8 và 5,1 mmHg; 3 năm là 1,8 và 2,4
mmHg (30).
Trong một số trường hỢp cần thiết có thể kết hợp sử dụng một sô' thuốc hạ
huyết áp với bệnh nhân huyết áp cao ở mức trung bình (31). 1961 Trunheva E. A.

279