Page 286 - Dinh Dưỡng Cận Đại

phần, ngoài tác động giảm áp lực máu còn có thể khắc phục đưỢc triệu chứng thiếu
calci thường có liên quan đến tăng tuyến cận giáp (17).

6. Manhê (Mg)
Theo dõi trên người đã nhận thấy giốhg như calci khẩu phần ăn có lượng
manhê thấp sẽ dẫn đến tăng huyết áp, đặc biệt tại các nưốc có nền công nghiệp
phát triển (18). Vôi nhóm ngưồi thuộc cộng đồng ăn chay do có lượng manhê và chất
xơ cao trong khẩu phần nên có áp lực máu thấp so vối nhóm không ăn chay. Với
người già, khẩu phần có lượng manhê và kali cao cũng thường có áp lực máu thấp
(19). Witteman và c s năm 1989 đã thử nghiệm khẩu phần có lượng calci thấp 400-
800mg/ngày và cả manhê cũng thấp 200-300 mg/ngày đã nhận thấy có thể gây tăng
huyết áp (2). Tác động của manhê đã làm giảm sự co bóp của mạch, giảm lượng
calci tích luỹ trong tế bào và dẫn đến sự giảm dung dịch bào tương calci (21). Ngược
lại khi thiếu manhê có thể tác động tới sự để kháng insulin kích thích tăng sử dụng
glucose và tăng co mạch.

7. Rượu

Đã có khá nhiều thử nghiệm xác định có sự liên quan uô"ng rưỢu và huyết áp
(22. Ngưòi uống rượu ít, chỉ 1-2 cốc bia ngày có huyết áp tăng nhẹ so với người
không uổhg rưỢu, nhưng với những người uống 3 cốc bia hoặc nhiều hơn (so với tiêu
chuẩn khuyên cáo là 14ml ethanol ngày, tương ứng vói 2 cốc bia 330ml, 1 cốc rưỢu
vang 168ml hoặc 47-50ml (1-2 ly rưỢu lúa mối) đã bị tăng huyết áp và thường
không phụ thuộc vào tuổi và chỉ sô" BMI cơ thể. Người uốhg ít rượu thường bị giãn
mạch và khi uống nhiều rượu bị co mạch. Đã có một số thử nghiệm theo dõi trong
điều trị tăng huyết áp, nếu giảm lượng và lần uốhg rưỢu, sẽ giảm đưỢc tăng huyết
áp (23) so vối đốỉ chứng (từ 4-8mmHg tâm thu).
Cơ chế để giải thích tác dụng của rưỢu tới huyết áp hiện vẫn chưa được xác
định. Thử nghiệm trên chuột và ngưồi uống rưỢu, đã làm tăng hoạt động thần kinh
giao cảm kích thích corticotropin giải phóng hormon CRH (corticotropin releasing
hormone) và bài tiết cortisol kích thích hoạt động của thần kinh giao cảm. Một sô"
tác giả đã giả thiết rưỢu gây tăng huyết áp do có liên quan tới hoạt động thần kinh
giao cảm trung gian của hormon CRH (CRH-mediated sympathetic activation).

8. Chất béo
Theo dõi trên cả người và động vật nhận thấy acid béo chưa bão hoà đa nốì đôi
n-3 và n-6 đã giữ vị trí quan trọng trong điều hoà huyết áp. Acid linoleic (acid béo
có chuỗi dài n-6 chưa bão hoà đa nốì đôi) và dầu cá (có nhiều eicosapentaenoic và
docosahexaenoic acid, n-3 acid béo) đã có tác động làm giảm sự phát triển renin-
phụ thuộc vào tăng huyết áp (24). Morris và c s . (1993) đã theo dõi nhiều thực
nghiệm trên bệnh nhân khi điều trị dầu cá với lượng 4,8 g/ngày (10 viên nang)
nhận thấy chỉ giảm huyết áp máu khoảng 3,0/1,5 mm Hg. Dầu cá còn có thể điều
hoà tác động tới huyết áp đối với bệnh nhân bị tăng cholesterol và xơ vữa động
mạch trong bệnh tim mạch. Tác giả đã kết luận; dầu cá không tác động hiệu quả
trong phòng bệnh tăng huyết áp ngay cả với liều cao, do tác động tối áp suất của
máu thấp (25).

278