Page 284 - Dinh Dưỡng Cận Đại

Các yếu tô" sinh lý đều có liên quan tới sự điều hoà áp suất huyết quản và áp
suất huyết quản lại đưỢc xác định bởi năng lực và hiệu suất hoạt động của tim và
sức đề kháng ngoại biên của mạch, và năng lực của tim lại đưỢc xác định bởi khối
lượng đột quị và nhịp tim. Sự co bóp tim và khối lượng mạch, huyết quản lại đưỢc
xác định bối khối lượng đột quị. Cấu trúc và chức năng thay đổi trong hiệu quả đề
kháng của mạch và tăng sự đề kháng mạch, sẽ dẫn đến sự thay đổi cấu trúc, chức
phận của mạch máu. Các yếu tô" tác động tới sự điều hoà co bóp cơ tim, khối lượng
mạch, cấu trúc mạch và chức phận của mạch đã đưỢc theo dõi đề cập. Tài liệu giối
thiệu một sô" yếu tô" dinh dưỡng đặc thù cần đưỢc chú ý phòng bệnh tăng huyết áp.

1. Natri clorur

Đã có khá nhiều thông báo xác định khẩu phần ăn có lượng natri clorur cao, đã
làm tăng tỷ lệ huyết áp cao trong cộng đồng dân cư. Năm 1995 Denton D. và c s đã
kiểm tra thử nghiệm trên khỉ (đốì tượng chỉ ăn rau quả có lượng natri thấp nhưng
kali cao) được bổ sung ăn thêm muối vào khẩu phần trong 20 tháng, nhận thấy đã
làm tăng huyết áp vối đô"i tượng động vật nghiên cứu so với đốì chứng (2). Áp suất
tâm thu tăng 33 mmHg và tâm trương tăng lOmmHg. Hiện tượng tăng huyết áp
vẫn được duy trì trong 6 tháng, sau khi ngừng bổ sung muô"i trong khẩu phần ăn.

Trên động vật thử nghiệm, tuy có hạn chê" về đối tượng động vật và sô" lần thử
nghiệm, nhưng cũng đã phát hiện thấy khi bổ sung lượng muối ăn cao đã gây các
bệnh về tim mạch, rốì loạn động mạch máu não, thận, tổn thương tiểu cầu thận, phì
đại tâm thất trái và đột quị... Do đó cần đặc biệt chú ý tới lượng sử dụng NaCl hàng
ngày, trong khẩu phần ăn đô"i vối trẻ em, tuổi trưởng thành, người lớn và tuổi già.
Theo dõi trên động vật thử nghiệm còn nhận thấy khẩu phần có lượng calci cao,
và khi bổ sung thêm đường kính vào khẩu phần trên, nhận thấy đưòng đã giảm
natri niệu của chuột và không gây tăng huyết áp (3).
Ngoài ra NaCl còn có thể làm biến đổi áp suất mạch máu do tác động của vận
chuyển ion trong các mạch tại cơ mềm và gây co mạch (4).

2. Béo trộ

Đã có khá nhiều khảo sát xác định sự liên quan giữa bệnh tăng huyết áp và béo
trệ với các sô" liệu ảnh hưởng trực tiếp của cân nặng (hoặc chỉ sô" khối lượng cơ thể,
BMI) có liên quan đến áp suất của máu (5). Trong nhóm những người cao huyết áp
có tới 60% có trọng lượng cơ thể quá cân trên 20%. Để giảm áp lực của máu cần
giảm trọng lượng cơ thể. Trong một sô" thử nghiệm đã xác định khi giảm 9,2kg
trọng lượng cơ thể sẽ giảm 6,3mmHg áp lực tâm thu và 3,1 mmHg áp lực tâm
trương (5). Béo trệ liên quan đến cao huyết áp, có thể còn do tăng lưu lượng máu,
tăng các bệnh về tim và có thể dẫn đến tăng hoạt động của hệ thống thần kinh giao
cảm và sức đề kháng của insulin (6).

3. Kháng insulin
Béo trệ có liên quan tối sự đề kháng insulin tác động kích thích tăng glucose và
gây tăng insulin huyết. Phụ thuộc vào nhóm dân cư và phương pháp thử nghiệm

276